Tijdens het negen maanden durende Kindertransport, dat ophield vanwege het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, werden bijna 10.000 kinderen gered. De eerste groep kwam op 2 december 1938 veilig in Engeland aan. De voornamelijk Joodse kinderen uit Nazi Duitsland, Oostenrijk, Tsjechoslowakije, Poland en Danzig waren vaak de enigen van hun families die de Holocaust overleefden.

Volwassenen, die de kinderen op de trein- en bootreis begeleidden, moesten terugkeren. Familie van achterblijvers werden meteen afgevoerd naar een concentratiekamp. Veel mensen zijn bekend met het Kindertransport, maar weinigen kennen de geschiedenis van de vooroorlogse Duitse Kinder in Nederland.

Mirjam Keesing

Het bekende puzzelboek “Denksport” werd in 1930 door Isaac Keesing gepubliceerd. Op een dag vond zijn dochter Mirjam Keesing op haar vaders zolder een foto van een triest kijkende jongen. “Dat is Gerhard Ulrich Herzberg,” wist haar tante. “Een Duitse vluchteling die van eind 1939 tot januari 1942 bij jouw grootouders woonde.”

Toen Mirjam’s familie naar Cuba konden vluchten, verhuisde de 12-jarige Uli naar de overburen. Hij werd in maart 1943 opgepakt en dezelfde maand in Sobibor vermoord. De broer van Uli was naar Amerika gevlucht. Mirjam had telefonisch contact, stuurde foto’s van Uli op en kreeg brieven die Uli naar zijn broer Hans schreef. Zodoende kwam zij erachter dat er nog twee Duitse jongens bij dezelfde overburen gewoond hadden.

"Hoe veel van deze kinderen waren er toen in Nederland?", vroeg Mirjam zich af. Het bleken er 1800 te zijn.

Onderzoek

Omdat er geen enkele documentatie te vinden was over Duitse Kinder in Nederland, begon Mirjam haar eigen onderzoek. Zij ontdekte dat een derde van deze vooroorlogse vluchtelingen terecht waren gekomen in Engeland of Amerika. Een derde overleefde de oorlog in de onderduik, de kampen, of wist via de Noordzee te ontsnappen. De laatste groep, degenen die omkwamen, spoorde Mirjam dieper te graven.

De wetenschap dat deze ouderloze kinderen vaak moederziel alleen gedeporteerd werden was hartverscheurend. Veel van hun namen waren niet eens terug te vinden in registers of op slachtofferlijsten. Het ‘verhaal van de doden’ bleek vaak overeen te komen met het ‘verhaal van de levenden’, met als enige verschil dat het ene kind werd gered terwijl de ander werd omgebracht.

Op www.dokin.nl documenteert Mirjam de verhalen van ‘haar’ kinderen. Vastbesloten een naam en een gezicht te geven aan de vermoorde kinderen, hoopt, maar betwijfelt Mirjam dat er een dag komt dat zij haar zoektocht kan beëindigen.