Het verhaal van Ester Goldmann

Ester Goldmann was zes jaar oud toen de Duitsers in 1939 de eigendommen van haar ouders in beslag namen. Het traditioneel Joodse gezin verhuisde met beide kinderen naar het antisemitische Bratislava. Daar werden ze gedwongen om de Jodenster te dragen.

In 1942 vluchtten zij naar Kezmarok, ook in Tsjechoslowakije. In haar vaders geboorteplaats probeerden zij een ‘normaal’ leven te leiden. De Joodse gemeenschap zorgde ervoor dat het handjevol kinderen toch onderwijs kreeg. Eén van de onderwijzers maakte een dreidel. Toen de Nazi's Tsjechoslowakije binnenvielen, dook het gezin onder tot ze veilig konden terugkeren.

Opgepakt

Op het moment dat de SS in September 1944 in hun stad arriveerden, bracht Esters moeder een koffer met kostbaarheden (inclusief de dreidel) naar hun christelijke buren. Kort daarna werd het gezin in een tijdelijk kamp opgesloten om twee maanden later met Joden uit de regio naar Auschwitz gedeporteerd te worden.

Esters familie belandde in Ravensbrück, waar de mannen en vrouwen op het perron gescheiden werden. Moeder en dochter werden in februari 1945 naar Bergen-Belsen getransporteerd. Om in leven te blijven stal de uitgehongerde Ester bieten uit de kampkeuken. Toen de Geallieerden het kamp bevrijdden, was Ester uitgemergeld en zwak. Haar moeder overleed in april 1945 in kamp Bergen-Belsen. Ester belandde in het kampweeshuis. Het 12-jarige meisje weigerde echter naar Zweden verscheept te worden en reisde op eigen houtje terug naar Tsjechoslowakije.

Tot haar grote vreugde bleken haar vader en broer in Kezmarok te zijn en de buren brachten hun koffer met persoonlijke bezittingen terug, waaronder de dreidel.

Het gezin van drie immigreerde in 1949 naar Israël, waar zij de Joodse feesten in vrijheid konden vieren. Ester trouwde en stichtte een gezin. Haar familie doneerde de dreidel aan Holocaustmuseum Yad Vashem, opdat het bijzondere verhaal achter het tolletje bewaard zou blijven.

Bron: Artifact of the week by Sari Granitza. Director, Christian Friends of Yad Vashem