Recha Freier

Recha Schweitzer werd in 1892 geboren in Norden, Oost-Friesland, in een orthodox-Joodse familie. Dankzij haar antisemitische ervaringen werd zij een vurige zionist. De hoogbegaafde en getalenteerde Recha trouwde in 1919 met Rabbi Dr. Moritz "Mosje" Freier. Ze kregen drie zoons en een dochter.

Jeugd Alija

Een groepje tieners, die in 1932 geen professionele opleiding noch werk konden krijgen, werden door Recha naar Joodse nederzettingen gestuurd voor agrarische training. Ouders en Joodse organisaties stonden sceptisch tegenover het idee om kinderen naar Palestina te sturen. De begin 1933 officieel opgerichte Jeugd Alija werd door het Wereld Zionisten Congres erkend, maar niet financieel gesteund. Recha vroeg zowel de arbeidersbeweging in Palestina als de oprichtster van Hadassah om hulp. Henrietta Szold had support van Amerikaanse Joden.

“Kan jij de tieners bij aankomst in Palestina opvangen?” vroeg Recha aan Szold, die uiteindelijk de functie van Jeugd Alija directrice in Jeruzalem accepteerde.

Redding

Moritz Freier en zijn zoons vluchtten in 1938 naar Engeland. Recha was toen al geruime tijd van haar man gescheiden. De Duits-Joodse staatsorganisatie kreeg vergunningen waarmee Joden binnen twee weken na ontvangst het land moesten verlaten. Zonder toestemming te vragen nam Recha honderd van deze vergunningen en vulde de namen van Pools-Joodse concentratiekampgevangenen in. De vrijgelaten mensen bereikten uiteindelijk Palestina. Toen ontdekt werd wat Recha gedaan had, werd ze uit het Berlijns Zionistische leiderschap gezet en mocht niet langer als directrice van de Jeugd Alijah kantoren functioneren.

Zevenduizend tieners werden in 1939 via Jeugd Alijah in Joodse nederzettingen opgenomen.

Samen met haar 11-jarige dochter werd Recha in 1940 over de Joegoslavische grens gesmokkeld. “Help mij alsjeblieft kinderen naar Wenen te transporteren,” verzocht zij het Joodse leiderschap in Zagreb. “Van daaruit kunnen ze over de grens gesmokkeld worden.”

Moedig

Na hun weigering om hieraan mee te werken stuurde Recha een telegram naar Berlijn: “Er liggen honderden immigratiecertificaten, en als de kinderen niet komen, creëer ik een wereldwijd schandaal!”

Kort daarop werd de eerste groep Duitse kinderen, wiens vaders in de concentratiekampen vermoord waren, naar Zagreb gesmokkeld. De volgende groep van 120 kinderen en tieners werden gered van een zekere dood. Joegoslavisch-Joodse gezinnen vingen de kinderen op. In het bezit van immigratiecertificaten vertrokken tachtig kinderen naar Palestina. Veertig jongeren overleefden de oorlog in Zwitserland.

Via Istanbul en Syrië kwamen Recha en haar dochter in maart 1941 in Palestina aan. Recha wilde haar werk voor de Jeugd Alija voortzetten, maar Szold liet haar weten: “Er is geen enkele positie beschikbaar in Palestina.”

Het in 1943 door Recha opgerichte Landbouw Training Centrum plaatste kinderen uit arme gezinnen in een kibboets, nederzetting of in speciale gezinseenheden waardoor zij een goede opleiding kregen.

Pas op 83-jarige leeftijd werd Recha’s werk als de oprichtster van de jeugd alija erkend en in 1975 werd zij geëerd als een van de meest lovenswaardige zionisten.  Recha overleed in 1984, drie jaar na het ontvangen van de Israël prijs. Datzelfde jaar bracht het stadsbestuur van Berlijn een gedenksteen aan bij het Joodse centrum: “Recha Freier, oprichtster van de Jeugd Alija.” In 1990 werd het Recha Freier educatieve centrum geopend in Kibboets Yakim (bij Herzliya).