Betekenis en oorsprong

Deze feestdag erkent alija (immigratie) als een kernprincipe van de Joodse staat en eert de bijdragen van olim (immigranten) aan het land. Het is bedoeld voor mensen om "de waarde en het allerhoogste belang van alija in het verleden, het heden en de toekomst te laten realiseren voor de versterking van Israël van binnenuit." Oorspronkelijk werd de 10e van de Joodse maand Nisan gekozen voor deze feestdag. Dit was namelijk de dag waarop de Israëlieten rivier de Jordaan overstaken naar het land Israël na de uittocht uit Egypte, zoals beschreven in het boek Jozua.

Volgens de Knesset, die deze nieuwe feestdag introduceerde in 2009, was dit de 'eerste massale alija in de geschiedenis'. Maar in de praktijk werd de datum 7 Chesjvan gekozen vanwege de nabijheid van het wekelijkse Thoragedeelte Lech Lecha. In dit gedeelte gebood G-d Abraham om zijn thuisland te verlaten. Het ‘toeval’ wilt dat Jom haAlija -1 november- ook de dag is dat mijn schoonouders op alija gaan.

Niet makkelijk

Maar ook al klinkt dit misschien allemaal heel leuk, de stap om alija te maken is zeker niet eenvoudig. Het gaat namelijk samen met veel ontberingen en zelfopoffering. Alle kinderen en kleinkinderen van mijn schoonouders wonen in Israël. Tot nu toe had mijn schoonvader een goede baan in zijn geboorteland. Nu hij alija maakt, moet hij op zoek naar een nieuwe baan. Omdat hij al ouder is en de taal van zijn nieuwe land niet goed genoeg kent, is dit ook al een stuk moeilijker.

Daarnaast zijn de kosten van levensonderhoud in Israël helaas een van de hoogste ter wereld. Volgens verschillende onderzoeken staat Israël in het algemeen op de zevende plaats van de duurste landen om te leven. Het op één na duurste land ter wereld om onroerend goed te kopen en de zesde duurste voor boodschappen van basismiddelen.

Hiernaast is Tel Aviv uitgeroepen tot de duurste stad in de wereld om in te wonen, terwijl Jeruzalem hier ook niet ver achteraan komt. Het is bekend dat de kosten van levensonderhoud in Jeruzalem erg hoog zijn. Vergeleken met ontvangen diensten en de sociaaleconomische status van elke Israëlische stad, heeft Jeruzalem de hoogste huizenprijzen. Het leven wordt bijna net zo duur beschouwd als in Tel-Aviv.

De huur hier in Jeruzalem is extreem hoog en helaas blijven de prijzen alleen maar stijgen. Alleen al in mijn eigen wijk zijn alle meest vooraanstaande rabbijnen onlangs uitgekomen met richtlijnen en beperkingen voor huisbazen, over hoeveel huur men maximaal mag vragen voor een appartement. Met name in de laatste jaren zijn de huurprijzen namelijk zo krankzinnig geworden dat deze veel mensen letterlijk de hoofdstad -en in veel andere gevallen zelfs het land- uitjagen.

Behalve dit zullen de meeste Joden die alija maken -met name uit westerse landen- ook een harde cultuurschok moeten doorstaan. Het is een botsing van beschavingen, tussen wat zij gewend zijn in hun landen van herkomst en de Israëlische mentaliteit, eindeloze bureaucratie, chagrijnige overheidsfunctionarissen die niet echt willen werken, een niet-bestaande klantenservice, en noem maar op. Zelfs met al deze ontberingen besluiten Joden, zoals mijn schoonouders, om nog steeds op alija te gaan.

Blijdschap of lijden?

In Deuteronomium 26:1 lezen we hoe Mozes de Israëlieten vertelt wat ze moeten doen wanneer ze het Heilige Land binnen zullen gaan. De Thora begint het vers met: "vehaja ki tavo el ha'aretz" (en het zal zijn dat wanneer je het land binnengaat). Onze geleerden leren ons dat iedere keer wanneer de Thora het Hebreeuwse woord vehaja gebruikt, het gaat om een blijde gebeurtenis; en het binnenkomen van het land Israël was inderdaad een blijde gelegenheid voor het Joodse volk. Maar tegelijkertijd zeggen onze geleerden in de Talmoed dat er drie geschenken zijn die alleen maar worden verkregen door lijden: Olam Haba (de komende wereld), de Thora en het land Israël. Dus aan de ene kant heeft de Thora het over blijdschap bij het binnenkomen van het land, terwijl de Talmoed stelt dat het land Israël een van de drie geschenken is dat alleen door lijden wordt verkregen. Wat betekent dit? Zijn lijden en blijdschap niet onverenigbaar?

Misschien zouden we kunnen zeggen dat op bepaalde momenten deze twee tegenstrijdigheden toch verenigbaar kunnen zijn. In het Jiddisch is er een gezegde: ‘Ale gite zachen kimmen un sjver’ (alle goede dingen komen moeilijk). Maar zodra een bepaald doel is bereikt, dan zijn de moeilijkheden meteen vergeten. Denk bijvoorbeeld aan een moeder: op het moment dat ze haar pasgeboren baby vasthoudt, denkt ze niet meer aan het lijden dat ze net daarvoor heeft moeten doorstaan. En wanneer een soldaat als overwinnaar uit de strijd komt, dan houdt hij geen rekening meer met de gebruikte kogelpatronen die op de grond liggen. Het Bijbelvers leert ons dat hoewel het land Israël wordt verworven door constante uitdagingen en pijn, het juist deze ontberingen zijn die het gevoel van blijdschap creëren en ons in staat stelt te volharden en door te gaan. En wanneer onze historische doelen zijn bereikt -wanneer ons Volk is herenigd is met haar thuisland zonder van de Thora te zijn afgedwaald- dan zal al ons lijden veranderen in één grote vreugde.

Ooit in de toekomst zal een jongentje op zijn fiets rijden, een moeder haar kinderwagen voortduwen, en zal het gelach van terugkerende schoolkinderen de lucht vullen... en het zal tijd zijn voor ons om deze wereld te verlaten. Maar door alle inspanningen en ontberingen in ons leven zullen we de drie geschenken van G-d in blijdschap hebben verworven: de komende wereld, de Thora, en het land Israël. Dat zal uiteindelijk de ultieme alija zijn.