Chanoeka is een feest waar iedere Jood, zowel religieus of seculier van houdt. Iedereen steekt de kaarsjes op z’n minst één keer aan. Misschien zou de reden hiervoor kunnen zijn dat, zoals rabbijn Avraham Yaakov Friedman (1820-1883) ons leerde, dat wanneer we onze menora aansteken 'grote groepen engelen komen om onze zegenspreuken te horen’.

Kanaal van zegen

De Joodse traditie vertelt ons dat het verborgen hemelse licht van deze lichtjes onze ziel sterkt. Het is een ‘kanaal’ waarmee G-d ons zoveel meer zegeningen stuurt in deze speciale tijd. Wanneer we ons dit echt realiseren, zal het aansteken van de menora niet zomaar 'een soort oude traditie' zijn, maar zal het volledig worden getransformeerd. Het brengt namelijk een gevoel van heiligheid over ons heen dat ons misschien zelfs bijna doet voelen alsof we een priester zijn in de Heilige Tempel. Daarom leren de Joodse geleerden dat het moment waarop we onze menora aansteken, de beste tijd is om G-d te vragen voor wat we ook maar nodig hebben.

Het is ook de beste tijd om tesjoeva te doen (bekeren). In Joodse termen is dit soort ‘bekering’ niet iets eenmaligs. Elke dag worden wij ertoe aangespoord om onszelf te ‘bekeren’. Om terug te keren naar G-d van onze slechte daden. Elke dag brandt de olie van onze kaarsen op, maar we hervullen ze en steken het de volgende dag weer aan. En zo is het ook met ons. Zelfs wanneer we toegeven aan bepaalde slechte neigingen, zelfs wanneer we zondigen, kunnen we altijd terugkeren naar G-d en een totaal nieuwe schepping worden.

Oneindig geduld

Een rabbijn uit de 18^e eeuw schrijft dat wanneer iemand zich ‘bekeert’ (tesjoeva doet) en dan keer op keer weer zondigt, zijn bekering -indien oprecht- toch altijd wordt geaccepteerd. Want net zoals G-d oneindig is, zo is ook Zijn geduld oneindig. In de Psalmen zei koning David tweemaal de woorden “altijd voor mij”. “Mijn zonde is altijd voor mij” (Psalm 51:5) en “Ik stel G-d altijd voor mij” (Psalm 16:18). De ene is de sleutel tot het andere: als we arrogant zijn, dan is er geen plaats voor G-d in ons leven. Als we bedenken dat we niet perfect zijn, maakt dat ons nederig. En in dat geval is er ruimte voor G-d om Zijn Licht in ons leven te laten schijnen.

De Hellenisten wilden ons de kans ontnemen om dicht bij G-d te zijn. Eén van hun slechte bevelen was dat wij op de horens van onze ossen moesten schrijven dat, 'we geen deel hebben aan de G-d van Israël'. Ze wilden dat we de hoop in G-d’s oneindige geduld zouden opgeven. Daarom zeiden de Joodse geleerden: “Duisternis is de manier van de Grieken”, omdat deze oude vijanden het licht wilden doven om duisternis brengen over het Joodse volk.

De Grieken stelden de mens boven de Eeuwige, met een arrogantie die het Licht van G-d probeerde te doven. Maar de boodschap van Chanoeka is dat zelfs met alle onreinheid van de wereld, zelfs als alle olie in de Tempel verontreinigd is, er altijd dat ene kruikje met pure olie is; en dat beetje licht kan veel duisternis verjagen.

Alles is koosjer

De Joodse wet stelt dat elke soort olie en elk soort lontje, koosjer is om de menoralichtjes mee aan te steken. En ik denk dat we hier nog een andere les van kunnen leren: elke soort olie of lontje -elke soort Jood ongeacht zijn affiliatie- is ‘koosjer’ om terug te keren naar G-d en Zijn licht uit te dragen in de wereld. Misschien zien we daarom dat bijna elke Jood -zelfs als hij zo ver weg verwijderd is van het Jodendom- toch iets van Chanoeka viert… want er is altijd hoop.

Mogen wij dit nooit vergeten.

Meer weten over Chanoeka? Kijk dan woensdagavond 1 december vanaf 19.30 uur mee naar een speciale Chanoeka-uitzending! Opperrabbijn Jacobs zal de kaarsen aansteken en meer vertellen over dit feest. Klik hier voor meer informatie.