Wat is het thema van de tentoonstelling?

"Het thema is 80 jaar bevrijding met een focus op de terugkeer van Nederlandse Joden naar huis."

Waarom heb je voor dit thema gekozen?

"We vieren dit jaar natuurlijk 80 jaar bevrijding in Nederland. In deze context komt er steeds meer aandacht voor de terugkeer van Joden naar Nederland en hoe zij hier werden ontvangen. Sommige Joden werden hartelijk onthaald, maar velen kregen een kille ontvangst.

Er zijn bijvoorbeeld verhalen van Joden die na hun bevrijding uit de concentratiekampen verbleven in zogenoemde ontheemdenkampen, en vervolgens terugkeerden naar huis. Zij vertelden: “Toen we door Frankrijk terugreisden, werden we ontvangen met bloemen en gejuich. In België maakten we soortgelijke dingen mee. Maar in Nederland werden we behoorlijk kil ontvangen.”

In Nederland heerste een beetje de mentaliteit: We hebben het allemaal moeilijk gehad, dus jullie Joden vormen daar geen uitzondering op. Het ging er vooral om hoe zorgen we dat alles geordend gebeurd en iedereen de juiste papieren heeft."

Dus dit contrast tussen de bevrijding en de kille ontvangst van Joden staat centraal?

"Ja, dat klopt. Het middelpunt van de tentoonstelling is een plein, waar het feest van de bevrijding wordt gevierd. Mensen waren natuurlijk ontzettend blij dat ze bevrijd waren. Rondom het plein staan verschillende gebouwen, die een ander verhaal van de bevrijding vertellen. Want hoewel er feest was, heerste er ook veel verdriet. Mensen waren geliefden kwijtgeraakt, hadden hun bezittingen verloren of traumatische dingen meegemaakt in de concentratiekampen."

Tekst gaat verder onder de fotoslider.

De tentoonstelling 'Je bent er nog!' | Foto's: CVI

Welke gebouwen staan er rondom het plein?

"We hebben onder andere een synagoge en een gemeentehuis gebouwd. Ook is er een filmzaal waar het persoonlijke verhaal van een Holocaustoverlevende wordt verteld. Daarnaast is er een gebouw dat specifiek ingaat op het antisemitisme van nu. Daarmee willen we mensen bewust maken dat antisemitisme niet alleen iets van vroeger is.

Voor veel mensen is de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust een geschiedenisverhaal: iets wat vreselijk was, waar ze over lezen, bij stilstaan, en daarna het boek weer dichtslaan. Maar het antisemitisme is niet gestopt in 1945. Het is misschien minder zichtbaar geweest, maar het is altijd blijven bestaan – alleen herkennen mensen het niet altijd. Daarom hebben we ook een duidelijke link gelegd met het heden."

Wat maakt deze tentoonstelling zo uniek?

"Als bezoeker ervaar je de bevrijding door de ogen van een achtjarige Joodse jongen, Sallo, die terugkeert naar Nederland. In een tram reis je terug naar het jaar 1945, waar je uitstapt op het plein van de bevrijding.

In die zin is de tentoonstelling uniek: je leest niet alleen over de bevrijding, je beleeft het ook.

Daarnaast hebben we voor de kinderen een speurtocht gemaakt. Veel Joden die na de oorlog terugkeerden, wisten niet wat hen te wachten stond. Ze hadden geen idee wie van hun familie nog in leven was, of waar ze naartoe moesten. In de speurtocht gaan kinderen op zoek naar de familie van Sallo. In elke ruimte vinden ze een hint die hen dichter bij zijn familie brengt.

Als makers van de tentoonstelling vonden we het belangrijk om niet alleen informatie te geven, maar bezoekers ook echt te laten ervaren hoe het voelde om terug te keren – om even in de schoenen te staan van Joden die na de oorlog weer voet op Nederlandse bodem zetten."

Meer informatie over de tentoonstelling kunt u hier lezen.