De geboorte van Israël in 1948 resulteerde in het gedwongen vertrek van duizenden Joden uit Arabische landen. Deze oliem chadasjiem brachten niet alleen een rijkdom aan kennis maar ook hun eigen gerechten mee, die onlosmakelijk verbonden waren met de landen waaruit zij kwamen. Onder die eerste immigranten zijn nog steeds veel mensen die naast Hebreeuws ook nog Arabisch, Perzisch of Turks spreken. Niet alleen hun muziek maar ook hun Sefardische gerechten zijn een belangrijk onderdeel van Israëls cultuur geworden.

Orchis is een plantengeslacht bestaande uit ongeveer 20 verschillende soorten orchideeën die in noord Afrika en Eurazië voorkomen. Orchideeën zijn gekarakteriseerd door hun eivormige, ondergrondse knolletjes. Iedere plant heeft een bloemenspies met meerdere paarse, roze of witte bloemen en de meeste soorten hebben een aantal smalle bladeren aan de basis. Het bloem- en kelkblad hebben vaak een helmachtige structuur.

Meerdere zaaddragende planten bevatten knolletjes - een gespecialiseerd ondergronds opslagsysteem waarmee zij de winter rustfase doorkomen. De aardappel, de Jeruzalem Artisjok en de orchidee zijn daar een voorbeeld van.

Orchideeën knolletjes bevatten een voedingsrijk zetmeel – glucomannan.

Sinds de 8e eeuw, toen Turken zich tot de Islam bekeerden, wordt sachlav al door hen geconsumeerd. Pas in de 17e eeuw begon men het te gebruiken om de huid glanzend maken en het haar te verdikken. Men ontdekte dat het niet alleen hielp tegen brandend maagzuur, winderigheid en indigestie maar ook tegen diarree. Vanwege het feit dat het verlichting gaf bij bronchitis en verkoudheid, werd het extra populair tijdens de wintermaanden.

Ook de Romeinen maakten van de gemalen orchideeën knolletjes een drank die zij satyrion en priapiscus noemden. Men geloofde dat het een sterk afrodisiaca was. Salep werd een populaire drank in het Ottomaanse Rijk. Voor hun huwelijk werden jonge vrouwen hiermee ‘vetgemest’.

Doordat het goedkoper was dan koffie of thee, werd saloep in Engeland en ook in Duitsland populair. Totdat beweerd werd dat saloep geslachtszieken kon genezen en mensen zich schaamden om de drank in publiek te nuttigen. In Engeland verkochten de verkooppunten voortaan koffie of thee.

Tot voor kort werden in Turkije jaarlijks 30 ton knolletjes van 38 orchideeën soorten geoogst. Er zijn tussen de 1000 tot 4000 knolletjes nodig om een kilo poeder te verkrijgen. Om de wortels niet te beschadigen moeten de bloemen heel voorzichtig uit de grond worden gehaald. Nadat de gewassen wortels in melk en water gekookt zijn worden zij aan een touw in de zon gehangen. De volledig droge knolletjes worden tot een fijn poeder vermalen – klaar om de favoriete drank te maken.

Toen in Turkije verschillende orchideeën soorten met uitsterving bedreigd verplaatsten de handelaars hun oogstgebied. In 2013 werden in noord Iran tussen de zeven en elf miljoen orchideeën geoogst van 19 verschillende soorten en ondersoorten. Het merendeel daarvan werd naar Turkije geëxporteerd. Ook in Griekenland neemt de oogst toe.

Vanwege de populariteit van sachlav in het Midden-Oosten en de teruggang van de wilde orchideeën soorten is het nu illegaal om echte sachlav te exporteren. In Israël zijn de vier roze en twee witte bloemsoorten ook wettelijk beschermde planten. De roze vlinderorchidee - sachlav parperani - is de meest voorkomende orchidee in Israël en de eerste die bloeit (tussen februari en midden april).

Israëlis en verkleumde toeristen die Israël in de winter bezoeken kunnen een glas of beker warme sachlav kopen op de Machane Jehoeda markt of in de sjoek in de Oude Stad van Jeruzalem.

Uiteraard kan de favoriete drank ook thuis worden gemaakt. Sachlav dat in de supermarkt verkocht wordt bevat een op maïzena gebaseerde versie met geur en smaakstoffen. Alleen de ‘echte’, heel prijzige, 100% sachlav versie komt uit Turkije en dan nog moet je de kleine lettertjes op de verpakking goed lezen of het echt zo is.

Recept Sachlav

Mix de poeder of maïzena met een paar eetlepels melk. Breng de rest van de melk aan de kook, voeg de mix toe en blijf kloppen zodat er geen klonten ontstaan. Kook over een heel laag vuurtje, voortdurend roerend tot de melk dik wordt (ongeveer 10 minuten). Voeg, indien gewenst, de suiker en rozenwater toe.

Serveer in bekers of glazen en garneer met pistache, kokos en kaneel.

• 1 ½ eetlepels sachlav poeder of 2 eetlepels maïzena
• 1 liter melk
• 3 eetlepels suiker (of naar smaak)
• 2 theelepels rozen- or sinaasappel bloesem water (optioneel)
• 2 eetlepels fijngehakte pistachenoten
• Kaneel poeder
• Gemalen kokos