Cohen maakte grote indruk in Israël en elders door een reeks spectaculaire acties. Deze acties richtten zicht vooral op het nucleaire programma van Iran. De Mossad-directeur was echter ook op andere terreinen erg succesvol.

Contact met Arabische landen

Cohens uitstekende contacten met hoofden van veiligheidsdiensten in Soedan, Marokko, en de Arabische Golfstaten mondden uit in vredesakkoorden tussen Israël en die moslimlanden. Zonder Cohens relaties met deze landen zou deze normalisering in de betrekkingen tussen Israël en deze staten waarschijnlijk niet tot stand zijn gekomen.

Cohen was ook verantwoordelijk voor het brengen van de eerste honderdduizenden vaccinaties tegen het coronavirus naar Israël, op een moment dat de meeste andere landen nog niets hadden ondernomen om vaccinaties te bemachtigen. Het was een belangrijke bijdrage aan het onder controle krijgen van de epidemie in Israël. Tijdens dezelfde operatie bracht de Mossad medische apparatuur naar Israël, die nodig was om coronapatiënten te helpen.

Volgens onbevestigde berichten kwamen de apparatuur en de vaccinaties uit één van de Arabische Golfstaten nog voordat de zogenaamde Abraham Akkoorden werden ondertekend.

Bestrijding terrorisme

Op het gebied van terrorismebestrijding was de Mossad onder de leiding van Yossi Cohen even succesvol. De liquidaties van twee voorname Hamas-wapenexperts in Tunesië en Maleisië in 2016 en 2018 worden, bijvoorbeeld, ook aan Cohens leiding toegeschreven.

Onder Cohen was de Mossad daarnaast actief tegen Hezbollah, de Libanese terreurorganisatie, en bracht de activiteiten van haar leider Hassan Nasrallah in kaart. Ook leverde de Mossad inlichtingen over Hezbollah’s wapenopslagplaatsen en raketsilo's.

De Mossad en Iran

Zoals eerder gezegd was Cohens voornaamste werk het saboteren van het nucleaire programma van Iran. Dit werd, onder andere, gedaan door belangrijke sleutelfiguren van dat programma te liquideren in en buiten Iran.

De Mossad was naar verluidt ook betrokken bij de liquidatie van Qassem Soleimani op 3 januari 2020 in Irak. De liquidatie zelf werd uitgevoerd door de Amerikanen, maar de Mossad verstrekte de exacte informatie over de plaats waar de commandant van de Quds Brigade van de Islamitische Revolutionaire Garde van Iran zich bevond. Twee Amerikaanse onbemande vliegtuigen raketten werden vervolgens afgevuurd die Soleimani en een leider van een Irakese militie doodden.

Onder de leiding van Cohen wist de Mossad verder twee keer Natanz, de voornaamste nucleaire faciliteit van Iran, te saboteren. Dat gebeurde in juli 2020 en in april van dit jaar toen de elektriciteitscentrale van de ondergrondse opwerkingsfabriek door een cyberaanval van de Mossad werd opgeblazen. Daardoor werden honderden centrifuges die uranium opwerkten vernietigd.

Irans nucleaire archief

Echter, de meest spectaculaire actie die de Mossad onder leiding van Cohen uitvoerde was het stelen van een groot gedeelte van het nucleaire archief van Iran in de nacht van 31 januari 2018 in een magazijn in een buitenwijk van Teheran.

Aan het einde van april 2018 gaf de Israëlische premier Benjamin Netanyahu een persconferentie waarin hij de duizenden documenten en honderden discs die een Mossad team via Azerbeidzjan naar Israël bracht aan het publiek toonde.

Cohen doet een boekje open

Vorige week, na zijn aftreden, ging Cohen tijdens een televisie-interview met Kanaal 12 in Israël voor het eerst uitgebreid in op deze spectaculaire operatie. Dat was een unieke gebeurtenis, met als doel om de Amerikaanse regering van president Joe Biden te waarschuwen tegen het opnieuw toetreden tot het nucleaire akkoord met Iran (JCPOA).

Cohen leidde de hele operatie, die werd uitgevoerd door een team van niet-Israëlische agenten vanuit het hoofdkwartier Tel Aviv. De agenten zonden live-videobeelden naar Cohen en zijn team. Volgens Cohen nam de voorbereiding op de actie twee jaar in beslag en op het laatste moment ging er iets fout waardoor de hele operatie dreigde te mislukken. Uiteindelijk werd besloten om het complex waar het archief was opgeslagen toch binnen te dringen.

"Pas toen we inbraken in de enorme kluizen (via snijbranders) en we de afbeeldingen en beschrijvingen in het Perzisch begonnen te lezen, begrepen we dat we hadden wat we wilden: we kijken naar het Iraanse nucleaire militaire plan," zei Cohen. Hij belde de premier toen de agenten het complex hadden verlaten. "Ik vertelde hem dat het eerste deel van de operatie is voltooid. De tweede stap was om het naar huis te brengen, onder achtervolging."

Het archief werd in twee vrachtwagens geladen die vervolgens apart van elkaar naar de grens met Azerbeidzjan reden. De Iraniërs hadden ondertussen ontdekt wat er was gebeurd en zetten de achtervolging in. De Mossad-agenten gebruikten echter elektronische apparatuur om hen op een dwaalspoor te zetten. Op deze manier kwam het hele archief ondanks scherpe grensbewaking in Azerbeidzjan aan waarna het naar Israël werd gevlogen.

Op de vraag of alle leden van het team veilig uit de operatie zijn gekomen, antwoordt Cohen: "Ze maken het allemaal goed, ze leven allemaal", maar bevestigt dat sommige agenten uit Iran moesten worden gered.

Cohens toekomst

Cohen zou na een ‘afkoelingsperiode’ wellicht lid kunnen worden van de Likoed partij en dan is er een goede kans dat hij mee gaat dingen naar het leiderschap van de partij. In Israël wordt de nu ex-Mossad-chef gezien als een waardige kandidaat voor het premierschap van de Joodse staat.

Zijn opvolger Barnea wordt algemeen gezien als de juiste kandidaat voor het leiden van de Mossad. Barnea is al sinds 1996 werkzaam bij de Israëlische veiligheidsdienst en was daarvoor een prominent lid van een inlichtingeneenheid van het Israëlische leger (IDF). Barnea zal naar verwachting ook de meeste aandacht besteden aan het winnen van inlichtingen over Irans nucleaire activiteiten.