Helaas staat dit associatieakkoord nu onder druk. En dat nog wel door toedoen van de inmiddels demissionaire Nederlandse minister Caspar Veldkamp (Buitenlandse Zaken). Vanwege de zorgelijke humanitaire situatie in Gaza meende hij het initiatief te moeten nemen voor een onderzoek naar het optreden van Israël in het huidige conflict. Als de uitkomsten van dit onderzoek laten zien dat Israël de mensenrechten schendt, moet het associatieakkoord (of delen daarvan) volgens Veldkamp worden opgeschort. Minister Veldkamp (van de partij NSC) overtuigde een meerderheid van de 27 EU-landen. Het gevolg daarvan is dat de Europese Commissie dit onderzoek nu moet gaan uitvoeren en de uitkomsten daarvan binnenkort moet presenteren aan de Raad en aan het Europees Parlement.

Voortouw

Dat juist Nederland het voortouw neemt voor zo’n negatieve actie stelt me teleur. Ik had van onze regering meer begrip verwacht voor de moeilijke positie van Israël. De enige democratie in het Midden-Oosten wordt van alle kanten bedreigd. Israël probeert juist terroristen zoals Hamas uit te schakelen. In een oorlog gebeuren vreselijke dingen. Ook Israël maakt fouten. De bevolking van Gaza heeft het zwaar. Dat is allemaal waar. Maar het geeft geen pas om de schuld voor deze situatie in de schoenen van Israël te schuiven. Dat is wat Veldkamp met zijn onderzoeksinitiatief wel uitdraagt en dat is bijzonder kwalijk.

Eén van de aanleidingen voor zijn initiatief was de langdurige blokkade door Israël van humanitaire hulp. Israël had daar zijn redenen voor. Dat had onder andere te maken met het feit dat veel hulp in handen kwam van Hamas, die de voedseltransporten als enorme inkomstenbron gebruikte. Inmiddels heeft Israël een alternatief distributiesysteem opgezet (de Gaza Humanitarian Foundation, GHF), omdat Israël ook wel inzag dat je niet twee miljoen mensen maandenlang verstoken kunt laten zijn van voedsel en medicijnen. Dat betekent dat ook Veldkamps kritiek geen hout meer snijdt op dat punt.

De internationale gemeenschap zou er goed aan doen dat nieuwe systeem, dat Hamas bij de distributie van hulpgoederen buitenspel zet, een eerlijke kans te geven, in plaats van het voortdurend te boycotten. Want dat is wat de VN nu doen. De VN weigeren samen te werken met deze nieuwe organisatie die direct hulp verleent. Dat is pas inhumaan! Laat Veldkamp dat eerst maar eens aankaarten.

Beter gezind

De huidige Europese Commissie lijkt gelukkig iets positiever te denken over Israël dan de vorige. Terecht, lijkt me. De vorige commissaris voor Buitenlandse Zaken (de Spanjaard Josep Borrell) was een verstokte Israëlcriticus: hij vermeed het land ook zoveel mogelijk, terwijl hij warme banden had met de Palestijnse organisaties. Wat dit betekent voor het onderzoek in het kader van het associatieakkoord is moeilijk te voorspellen. Ik ben er eerlijk gezegd niet helemaal gerust op. Zeker als de commissie zich gaat baseren op de zeer gekleurde VN-rapportages kan daar zomaar een zeer kritisch rapport uitrollen.

Veldkamp heeft met zijn actie feitelijk de sluisdeuren opengezet voor een welhaast niet te stoppen vloedgolf aan Israëlkritiek. De vraag is of de pro-Israëlkrachten in Europa sterk genoeg zijn om hier een effectieve dam tegen op te werpen. Laten we hopen dat de hele kwestie met het associatieakkoord als een nachtkaars uitdooft. De handel tussen Israël en de EU-landen kan dan ongestoord doorgaan. Maar bovenal, we kunnen dan blijven uitstralen dat we schouder aan schouder blijven staan met onze Joodse vrienden en Israël in hun strijd tegen terreur.

Dit artikel verscheen eerder in onze maandkrant Israël Aktueel. Klik hier om gratis abonnee te worden!