Hollywood helden?

De Makkabeeën lijken het soort helden te zijn waar Hollywood dol op is; sterke superhelden die van schuilplaats naar schuilplaats vluchten, altijd ontsnappen, en hun vijanden te slim af zijn. Maar de waarheid is dat de Makkabeeën juist niet de archetypische helden waren die we in actiefilms hebben geleerd te bewonderen. De Joodse geleerden hielden de Makkabeeën niet in hoog aangezien om hun brute kracht of fysieke moed. En de feestdag Chanoeka werd niet ingesteld om hun militaire macht of nationalisme te verheerlijken.

Chanoeka herdenkt de heilige toewijding die de Makkabeeën doordrenkte met vastberadenheid en overtuiging die hun strijd tegen de Grieken voedde. Chanoeka herdenkt de overwinning van de Thora, en de erkenning van het bestaan van een almachtige G-d, op de Griekse vergoddelijking van de mens, en zijn eigen kracht en intellect.

Waar het echt om draait

Rabbijn Nissim van Gerona (1320-1380) merkt op dat het Hebreeuwse woord ‘Chanoeka’ een combinatie is van twee woorden: ‘chanoe’ - ze [de Joden] rustten uit ‘van de oorlog’ en ‘Kaf Hee’ (25) - ‘op de 25e [van de maand] Kislev’. Elke overwinningssdag van een oorlog wordt meestal gevierd op de dag dat een bepaald land een oorlog heeft gewonnen. Waarom vieren wij dan Chanoeka op de dag dat we uitrustten? Zouden wij niet de dag moeten vieren dat onze voorouders de Tempel heroverden?

Rabbijn Yosef Shalom Elyashiv (1910-2012) legde uit dat we hieruit een belangrijke les leren over oorlogsvoering. Door de hele geschiedenis heen zagen grote strijders oorlog als een middel om hun macht te laten zien en om op te scheppen over hun veroveringen. Ze vierden het behalen van hun uiteindelijke doel: het verslaan van hun vijanden. Maar voor het Joodse volk was oorlog alleen maar een middel om een ​​dreiging uit de weg te ruimen; een dreiging die hun werkelijke levensdoelen verstoorde. Voor hen was overwinning in oorlog geen prestatie. De echte prestatie was wat ze na het winnen van de oorlog zouden bereiken met hun nieuw gevonden vrede. De Makkabeeën mogen dan grote strijders zijn geweest, maar ze waren dat alleen maar voor G-d. Ze hielden niet van de strijd, of het verslaan van hun vijanden.

Waar zij van genoten was om G-d te dienen. Ze genoten om dicht bij G-d te leven door het naleven van de Thora. Iets wat niet mogelijk was toen de Grieken het land regeerden met al hun decreten. Koning Salomo zei (Spreuken 24:17) ‘verheug u niet in de val van uw vijand’. Onze overwinning werd niet behaald toen de Grieken werden verslagen op het slagveld, maar op de dag dat wij terugkeerden naar de Tempel, het opruimden en opnieuw offers begonnen te brengen.

Les voor onze kinderen

Het is niet fysieke kracht of lichamelijke schoonheid wat wij bewonderen. Wat wij bewonderen zijn G-ddelijke idealen en de toewijding om het juiste te doen op het juiste moment, hoe moeilijk de situatie ook kan zijn, en ongeacht de consequenties ervan.

Laten we in deze tijd van het jaar een paar minuten nemen om na te denken over de mensen om ons heen. Onze buren, familieleden en collega's. Sommigen van hen hebben ook heroïsche kwaliteiten. Misschien zou het goed zijn voor ieder van ons, Jood of niet-Jood, om deze helden te erkennen, zodat we onze kinderen echte heldenmoed in onze tijd kunnen laten zien. Echte helden hebben niet noodzakelijkerwijs bestverkopende verhalen. Hun heldendaden hoeven niet samen te gaan met verbazingwekkende prestaties en ongelooflijke wonderen. Sommige van deze echte helden worden gekenmerkt door de consistente kleine daden die ze doen, die aansluiten bij hun morele waarden.

Laten we onze kinderen ook vertellen over de ‘gewone’ helden in ons leven. Vertel ze het verhaal over die persoon die achter jou in de rij stond in de supermarkt. Hoe hij niet boos reageerde toen iemand voorkroop. De Talmoedische geleerden zeggen dat wanneer iemand boos wordt, het is alsof hij afgoderij heeft aanbeden. Vertel je kinderen daarom dat het inhouden van boosheid ook heldhaftig is. Het is namelijk alsof deze man in de rij zojuist de afgoderij van de wereld had afgewezen. Of vertel hen over die keer dat het buurjongentje werd geplaagd en uitgelachen omdat hij trots zijn keppeltje droeg, het toch nooit af deed, en zichzelf nooit verlaagde tot het niveau van zijn pesters.

Laten we om ons heen kijken en spreken over de ware kracht, de echte grootsheid, van de Makkabeeën. Laten we onze kinderen geestelijke helden -in plaats van superhelden- geven om te bewonderen. Zodat ze kunnen leren om op een dag zelf ook zulke G-dvrezende helden te worden.