In de jaren zestig moesten plotseling alle ankers gekapt worden waar ons gemeenschappelijk leven veilig mee verbonden was. Alles raakte op drift. Je zou ook kunnen zeggen dat de westerse wereld, met de kerken voorop, de tak heeft doorgezaagd waarop de mens veilig kon zitten. De enkelingen die voor de gevolgen gewaarschuwd hebben, werden als oubollig opzijgezet. De westerse wereld is groot geworden dankzij de moraal(ethiek) van de Bijbel, de basis van het Joods-christelijk denken en beslissen. Door de eeuwen heen is er een anker diep in het bewustzijn van alle mensen in de westerse wereld geplant en dat waren de Tien Geboden – ik spreek liever van de Tien Leefregels. Gelovig of ongelovig, gebondenheid aan dit anker was voor iedereen duidelijk, en daardoor ook de verbinding in alle lagen van ons maatschappelijk leven. De kerkgemeenschap, het onderwijs, de handel, de geldwereld, de landbouw, de huwelijken en de gezinnen hadden allemaal een duidelijk uitgangspunt en daarmee een kompas voor al hun beslissingen. Het hield de mensen bij elkaar, het bepaalde de homogeniteit in de dorpen en steden. Kortom, we voeren er allemaal op een of andere wijze, bewust of onbewust, wél bij.

Ieder zijn eigen waarheid

In de jaren zestig werd eerst het gezag van de Bijbel ondermijnd, en kort daarna moesten de Tien Leefregels het ontgelden als objectieve en universele waarheid. De waarheid werd relatief! Natuurlijk mag je niet stelen, liegen of overspel plegen, maar als je dat tóch gedaan hebt, moet de mens zelf uitmaken hoe erg of strafwaardig dat is. Tegenstemmen hebben destijds duidelijk gewaarschuwd dat wie deze weg opgaat al snel eindigt in de subjectieve waarheid, ieder mens zijn eigen waarheid. Wij leven nu in een samenleving die door dit subjectieve waarheidsbegrip wordt gedomineerd. We halen nu de oogst binnen van de fouten en beslissingen van vijftig jaar geleden. Kerken en universiteiten in Nederland liepen vijftig jaar geleden voorop in dit proces, en daar ligt mede de diepste reden dat de kerk nu zo stil is. Ze heeft haar profetische roeping verspeeld.

Onverschilligheid

De liefde voor de waarheid is bijna overal zoek. Overal zien we dezelfde zwijgende onverschilligheid. Van enige voorbeeldfunctie is geen sprake en daarom verwildert het volk. Zo diep zijn we gezonken met onze subjectieve waarheid. Eerlijk en kritisch naar onszelf kijken is zeldzaam. Velen weten alles van rechten, maar niets van plichten. Ook de opvoeding van onze kinderen heeft deze verandering van het waarheidsbegrip diep doorgewerkt. Was de opvoeding vijftig jaar gelden nog op sturing en gezag gebaseerd, nu wordt die geheel bepaald door onderhandeling. Ouders en kinderen onderhandelen met elkaar, want ieders eigen waarheid moet van jongs af aan gerespecteerd worden. Zo ook in de huwelijken, man en vrouw zijn gelijk en hebben gelijke rechten. Ieder heeft recht op zijn eigen waarheid, met als gevolg dat man en vrouw niet meer mét elkaar maar náást elkaar leven. De ‘alles moet kunnen maatschappij’ is nu bijna geheel gerealiseerd, met chaos en verwarring als prijs!

Maakbare samenleving

Binnen de meeste kerken hebben we het anker van de Bijbel opgegeven, en in het bijzonder dat van de Tien Leefregels. Ik weet niet hoe het in uw kerk is, maar in de mijne worden die regels niet meer voorgelezen, laat staan onderwezen. Daarmee hebben we ook het anker dat ons met Israël verbond, opgegeven. Ook het anker van de liefde voor de waarheid hebben we losgelaten. De huidige generatie is er ook meer en meer van overtuigd dat we in een maakbare samenleving leven, waarbij je alles naar je hand kunt zetten en de wetenschap het antwoord op alles is. Als ik naar de huidige leidinggevende elite kijk, ben ik niet optimistisch. Ik denk dat onze kinderen en kleinkinderen steeds dieper in dit moeras van chaos en verwarring zullen verzinken en niet weten hoe ze eruit kunnen komen.

Vertrouwen

Als ik echter mijn oor en hart bij de God van de Bijbel te luisteren leg, zoals Hij gesproken heeft door de profeten en in Zijn Zoon, heb ik ondanks alles vertrouwen in de toekomst, al zal die toekomst niet zonder angst en pijn bereikt worden. Zolang de mensheid denkt buiten God om tijden en wet te kunnen veranderen, is er geen licht aan de horizon. Dat licht komt echter wel, dat is beloofd en beschreven in Gods Woord. Persoonlijk heb ik daar alle vertrouwen in. Wat de mens ook aan dwarsheid en eigenzinnigheid verzint, God bereikt Zijn doel! Daar mogen allen van getuigen die hun ankers nog vast in de bodem van Gods beloften hebben liggen. Jezus zei: “Als deze dingen beginnen te geschieden, richt u op en heft uw hoofden omhoog!” Wat u dan te zien krijgt, staat echter niet op uw mobieltje.