Hamas is bereid om 87 gegijzelden vrij te laten in ruil voor vrouwelijke en tienerterroristen die in Israël gevangen zitten, voor brandstof en een staakt-het-vuren van 5 dagen. Ook Qatar is bezig met voorstellen, die helaas nog niet tot enig resultaat hebben geleid.

Het leven staat centraal

Veel staten willen officieel niet onderhandelen met terroristen maar omdat het om levensgevaar gaat, wijkt men nogal vaak af van dit principe. Voor ons geldt vanuit het Joodse denkgoed dat onderhandelen met gijzelaars absoluut geboden is: "Iedere seconde, die men onbenut laat om gevangenen vrij te kopen wordt aangemerkt als een potentieel bloedvergieten", aldus het Joodse wetboek. Levensredding heeft de hoogste prioriteit. Gegijzelden verkeren altijd in levensgevaar (Talmoed). Als er financiële middelen zijn opgehaald voor de bouw van een synagoge mag dit zonder meer gebruikt worden voor het vrijkopen van gegijzelden.

Soms werd gijzeling ingezet om bekering tot het christendom of de islam af te dwingen. Maar in de Middeleeuwen ging het ook om financiële belangen. Rabbi Meïr uit Rothenburg (1230-1293) wilde naar Israël emigreren omdat hij de Duitse pogroms beu was. Hij werd gevangen genomen in de bergen van Lombardije. De Duitse keizer was namelijk bang voor Joodse emigratie omdat zijn schatkist hieronder zou leiden. De Joden boden 20.000 gouden mark om de rabbijn vrij te kopen. Maar rabbi Meïr wilde niet vrijgekocht worden, omdat dit de keizer zou aanmoedigen om nog meer Joodse gijzelaars te nemen. Tot zijn dood bleef de rabbi in de gevangenis.

Hoever mogen we gaan?

In de Talmoed (500) zijn er uitgebreide discussies over krijgsgevangenenruil, zoals die op dit moment spelen met Hamas. Het is telkens weer een afweging van het algemeen belang tegenover het individuele belang. Gegijzelden mogen de veiligheid van de hele bevolking niet op het spel zetten. Ook moet rekening worden gehouden met de draagkracht van de Joodse gemeenschap, die het losgeld moet ophoesten. En er moet ook voor gezorgd worden dat terroristen niet aangemoedigd worden om nog meer mensen gevangen te nemen om exorbitante bedragen af te persen. In 2011 werden in Israëls mega-gevangenenruil 1027 tegen 1 uitgewisseld. Iedere proportie ontbrak hier.

Maar wat is een te hoge losprijs?

Vroeger was bij Israëlische gevangenenruil overigens alles buitenproportioneel. In 1986 werden zeventig terroristen tegen één Israëlische soldaat geruild. Toentertijd vond de Rabbi M.M. Schneersohn dit onacceptabel. Het vrijlaten van terroristen was een te hoge prijs, omdat zij schaamteloos volhielden hun moorddadige acties te continueren. Rabbi David ben Zimri nam in de 16^e eeuw de gebruikelijke losprijs van een gegijzelde van een ander geloof als maatstaf, omdat dan het risico van kidnapping van Joodse burgers niet verhoogd zou worden. In 1986 wisselden Amerika en Rusland ook spionnen uit: 3 tegen 5. Dit kan normaal heten. We mogen ons niet laten uitbuiten ten koste van de nationale veiligheid.

Enorm dilemma

Het leven van "onze gegijzelde mannen en vrouwen, jongens, meisjes en baby’s" vormt een enorm dilemma, juist in deze oorlog. Iedere gegijzelde in het Nabije Oosten is constant in levensgevaar. Of vrijlating van honderden potentiële terroristen een serieuze extra belasting zou betekenen voor Israëls veiligheid is twijfelachtig. Dat vele leidende Israëlische rabbijnen zich niet verzetten tegen buitenproportionele gevangenenruil geeft aan hoe belangrijk wij een mensenleven vinden.

Sjalom al Jisra’eel. Wij zijn en blijven het volk van het Boek. Wij moeten oorlog voeren om te overleven. Maar dat was niet onze nationale opdracht.