Jordanië is en blijft een belangrijk land voor Israël. De grens met Jordanië is ongeveer 400 kilometer lang. Het is er bijna altijd rustig, iets dat van enorm belang is voor Israël. Daarnaast is stabiliteit in Jordanië ook van belang voor Israël, omdat in de omringende buurlanden instabiliteit altijd leidde tot de opkomst van radicale Islamitische groeperingen. Deze groeperingen, de Moslimbroederschap in Egypte en Jordanië uitgezonderd, grepen vervolgens naar het wapen van terreur om Israël te bedreigen.

Hamas en Hezbollah

Zie, bijvoorbeeld, wat Hamas in Gaza deed nadat de terreurorganisatie via een gewelddadige machtsgreep de controle over de enclave in Zuid-Israël overnam van de Palestijnse Autoriteit in 2007. Vanaf het moment dat Hamas de macht greep in Gaza werden er regelmatig raketten afgevuurd op Zuid-Israël en later ook op andere delen van de Joodse staat.

Een ander goed voorbeeld is Libanon, dat door de opkomst van Hezbollah is veranderd in een staat waar wetteloosheid en corruptie de normen zijn. Hierdoor ziet Israël zich geconfronteerd met een toenemende dreiging. Die dreiging komt tot uiting in de vorm van een tunnelnetwerk onder grote delen van Libanon. Dit netwerk heeft dat Hezbollah met hulp van Iran en Noord-Korea aangelegd. Ook heeft men in Libanon een reusachtig raketarsenaal opgebouwd dat Israël rechtstreeks bedreigd.

Zoals gezegd bleef de situatie langs de grens met Jordanië altijd rustig. Ook toen de betrekkingen tussen het koninkrijk en Israël verslechterden tijdens het bewind van ex-premier Netanyahu.

Washington Post onthult schandaal

De rust en stabiliteit in Jordanië lijken nu echter definitief verleden tijd. Dit nadat The Washington Post vorige week een enorm schandaal rond koning Abdullah II onthulde.

De Amerikaanse krant rapporteerde dat uit 11,9 miljoen financiële documenten, die door een organisatie van onderzoeksjournalisten (ICIJ) waren onderzocht, bleek dat de koning van Jordanië nog corrupter was dan men altijd al dacht. Abdullah heeft tussen 2003 en 2017 106 miljoen dollar besteed aan geheime aankopen van luxe villa’s in zowel de Verenigde Staten als in Engeland. De koning gebruikte voor de aanschaf van het luxe onroerend goed lege vennootschappen om niet in conflict te komen met de landen die Jordanië grootschalige financiële hulp bieden.

De Verenigde Staten geven, bijvoorbeeld, Jordanië jaarlijks minstens 1,5 miljard dollar. Dit geld zou moeten worden besteed aan het versterken van het leger van het koninkrijk. Daarnaast verlenen de VS ook humanitaire hulp aan Jordanië. Daarbij komt dat de Europese Unie vorige week besloot om nog eens ruwweg 198 miljoen euro aan de regering van Abdullah te geven voor de aanpak van de coronacrisis.

Adviseurs van Abdullah deden er alles aan om de aankoop van de villa’s en landgoed verborgen te houden. Ze werkten met accountants in Zwitserland en de Britse Virgin-eilanden om constructies te bedenken die de acquisitie niet in verband zouden brengen met de koning.

Dankzij de zogenaamde ‘Pandora Papers’ die de ICIJ onderzocht, is het publiek in Jordanië nu ook op de hoogte van het corruptieschandaal. Dat zal de onrust in het land alleen maar vergroten.

Jordanië kampt al jaren met een enorme economische en humanitaire crisis die de stabiliteit in het koninkrijk gestadig heeft ondermijnd. Er zijn regelmatig rapporten over demonstraties tegen de koning. Ook de populariteit van de Jordaanse Moslim Broederschap is aan het toenemen.

Interview met oppositie

Mudar Zahran, de leider van de onofficiële oppositie van Jordanië, zei in een interview met ondergetekende dat dit corruptieschandaal de koning weleens de kop zou kunnen kosten. “Het schandaal kan de druppel zijn die de emmer uiteindelijk zal doen overlopen”, zei hij.

“Jordaanse burgers hebben bijna geen leidingwater nu en vooral bedoeïenen lijden honger”, vervolgde hij, terwijl hij wees op het feit dat de helft van de jongeren in de hoofdstad Amman werkloos is. “De mensen hebben er genoeg van. Een uitbarsting van woede was al te verwachten, maar zal door deze onthullingen waarschijnlijker worden” aldus de oppositieleider. Zahran beweert dat de oppositie bronnen heeft in het leger van Jordanië en tevens in de inlichtingendiensten van het land. Deze bronnen hebben volgens hem ook genoeg van de koning.

“De komende drie maanden zullen van cruciaal belang zijn”, zei Zahran. Hij voegde eraan toe dat er nu één ding is dat de burgers van Jordanië verenigt. Dat is dat zij de koninklijke familie willen zien vertrekken.

Abdullah ontkent aantijgingen

De koning ontkende ondertussen dat hij iets verkeerds had gedaan. Hij zei dat er geen belastinggeld of buitenlandse hulp was gebruikt voor de aankoop van het onroerend goed in Europa en de VS.

In een verklaring die door het koningshuis werd afgegeven stond dat iedere aantijging dat de acquisitie van de villa’s koppelde aan publieke fondsen of (buitenlandse) hulp “ongegrond was en een opzettelijke poging was om de feiten te verdraaien”. Het koningshuis zei verder dat de beschuldigingen de reputatie van Jordanië en die van Abdullah hadden beschadigd en de geloofwaardigheid van de koning hadden ondermijnd.

De door de staat gecontroleerde media in Jordanië hadden waarschijnlijk opdracht gekregen om niets te publiceren over het schandaal en zwegen in alle talen.De koning is duidelijk bang dat zijn positie in gevaar is. Dat bleek uit de officiële verklaring die sprak over een “bedreiging voor de veiligheid van de koninklijke familie en Zijne Majesteit”.

Abdullah had vorige week een ontmoeting met de leiders van de verschillende stammen in Jordanië. Hij zei toen dat er nog steeds een campagne tegen Jordanië gaande was. “Er zijn nog steeds sabotagepogingen aan de gang”, zei de koning.

Israëlische media

Media in Israël probeerden ondertussen vergelijkingen te trekken tussen het schandaal rondom Abdullah en de 53 Israëlische miljonairs die ook werden vermeld in de ‘Pandora Papers. Zij hadden ook grote sommen geld weggesluisd naar belastingparadijzen in het buitenland.

Experts op het gebied van de Israëlische wetgeving zeiden echter dat de miljonairs niets hadden gedaan wat illegaal was. Ook zeiden ze dat er geen sprake kon zijn van vergelijkingen met wat Abdullah deed.

Herstelde betrekkingen met Syrië

De koning probeert ondertussen de betrekkingen met het regime van de Syrische dictator Bashar al-Assad te herstellen. Abdullah heeft de grensovergangen met Syrië na tien jaar weer geopend en hoopt zo de handel met Syrië weer op gang te brengen. De toenadering tussen Jordanië en Syrië heeft direct te maken met de economische crisis en de toenemende onrust in Jordanië, dat ook gebukt gaat onder de last van een enorm vluchtelingenprobleem. Dat probleem begon al in de tijd dat er in Irak constant oorlog was en verergerde later door de komst van Syrische vluchtelingen.

Voor Israël is echter de toenadering tussen het regime in Syrië en Jordanië slecht nieuws. Dit omdat Assad een lakei is van Iran. Iran probeert voortdurend haar ‘imperium’ te vergroten en is bezig Israël te omsingelen.

Het is voor Israël daarom zorgelijk dat Abdullah recentelijk ook zijn politiek ten opzichte van Iran heeft gewijzigd. De koning wilde jarenlang niets weten van een band met Iran omdat hij zag wat Iran in landen zoals Irak en Libanon deed. De enorme crisis in Jordanië bedreigt nu echter Abdullah’s koningschap. Dat zou kunnen verklaren waarom hij plotseling een andere houding heeft aangenomen ten aanzien van Syrië en Iran.