Hier en daar zal er kleinschalig in stilte herdacht worden, maar vanwege het luchtalarm dat elk moment (dag en nacht) kan afgaan zal men geen risico's willen nemen.

Holocaust door kogels

Het voor velen onbekende, maar niet minder gruwelijke hoofdstuk wat zich tijdens de Holocaust heeft afgespeeld in Oekraïne, wint mede dankzij verschillende organisaties en vooral door het boek 'Holocaust door kogels' van de Franse priester Patrick Desbois aan bekendheid.

In ruim 2000 Joodse massagraven zijn tijdens de Holocaust minimaal 1,5 miljoen Oekraïense Joden door de kogel vermoord. Baby's en kinderen waren niet eens een kogel 'waard' en werden levend begraven.

Christenen voor Israël heeft ook bijgedragen om dit hoofdstuk van de Holocaust te vertellen en bekend te maken in West-Europa, onder meer door de bemoedigingsreizen en het plaatsen van 32 monumenten op Joodse massagraven. Het laatste monument werd in oktober 2021 onthuld, op een veld in de buurt van de grens met Moldavië. Dat was in het bijzijn van de plaatselijke rabbijn, een paar maanden voordat de oorlog uitbrak.

Ook heeft Holocaustoverlevende Rita Schweibes (foto boven) uit het plaatsje Tulchin haar verhaal verteld tijdens de Holocaustherdenking in Nijkerk in januari 2019, een dierbaar moment voor haar. Helaas is Rita nu al een hele tijd ziek en zwak.

Op de vlucht

Wat mensen lange tijd voor ondenkbaar hielden, vond vorig jaar helaas plaats. Honderden Joodse ouderen en Holocaustoverlevenden sloegen op de vlucht voor de oorlog. Wij konden en kunnen hen op een praktische manier helpen.

Tijdens de lange evacuatieritten uit de oorlogsgebieden in Oost- en Zuid-Oekraïne vroegen we: waarom vertrekken jullie nu?

Dat leverde uiteenlopende antwoorden op, zoals:

• "We hebben altijd een reden gevonden om niet te gaan, maar nu kunnen we onze terugkeer naar Israël niet meer uitstellen."
• "Nu kunnen we nog gaan, maar misschien later niet meer, zoals we hebben gezien in Marioepol."
• "Onze kinderen en kleinkinderen smeekten ons om nu naar Israël te komen, nu het nog kan."

Verschillende Holocaustoverlevenden uit steden als Dnepr, Zaporohze, Cherson, Marioepol, Odessa, Kharkov en Sumy zijn sinds 19 januari veilig in Israël.

Zoals de bijna blinde en bijna dove Roman, geboren in 1934. Als 7-jarige jongen sloeg hij samen met zijn 4-jarige broertje op de vlucht, aan de hand van hun moeder. De grootouders bleven achter in een dorp ergens tussen Dnepr en Krivog Rog. Het komt wel allemaal goed, dachten ze. Tot het moment dat alle Joden uit het dorp werden verzameld en aan de rand van het dorp werden doodgeschoten.

Het broertje van Roman woonde al in Israël en nu treedt Roman in zijn voetsporen. Hij gaat wonen bij zijn kleindochter in Sderot, vlakbij de Gazastrook.

27 januari

Onze medewerkers in Oekraïne zullen wat bezoekjes brengen aan Holocaustoverlevenden, maar we zullen ons vooral verheugen over die honderden Holocaustoverlevenden die sinds het uitbreken van de oorlog gevlucht en teruggebracht zijn naar Israël.

Zijn ze daar dan beter af?

Vraag dat maar aan onze teamleden Alina en Anemone, die nu in Israël zijn om tientallen van hen te bezoeken.

Ze krijgen reacties als: "Dat jullie geholpen hebben om ons onder extreem moeilijke omstandigheden vanuit Oekraïne naar Israël te brengen was al een wonder, maar dat jullie ons hier ook nog eens komen bezoeken gaat ons verstand te boven! Nu we in Israël zijn vragen we ons af waarom we niet eerder zijn gekomen..."

Spooksteden?

Worden Cherson, Zaporohze, Dnepr, Kharkiv ook spooksteden zoals Marioepol?

We weten het niet en willen daar ook niet teveel over nadenken.

Wanneer we opgebeld worden door verschillende Joodse leiders uit die plaatsen, merken we wel een groot verschil. Een paar maanden geleden was men nog redelijk positief, maar nu helemaal niet meer...

Wat we wel weten is dat de Heere Zijn kinderen, jong en oud, niet in de verstrooiing zal achterlaten. Maar hij zendt ook een waarschuwing uit: 'Vlucht uit het Noorderland en red uzelf naar Sion'.

De hand van de HEERE was op mij, en de HEERE bracht mij in de geest naar buiten en zette mij neer, midden in een vallei. Die lag vol beenderen. Hij deed mij er aan alle kanten omheen gaan. En zie, er lagen er zeer veel op de grond van de vallei, en zie, ze waren zeer dor. Hij zei tegen mij: Mensenkind, zullen deze beenderen tot leven komen? En ik zei: Heere HEERE, Ú weet het! Toen zei Hij tegen mij: Profeteer tegen deze beenderen en zeg tegen hen: Dorre beenderen, hoor het woord van de HEERE. Zo zegt de Heere HEERE tegen deze beenderen: Zie, Ik ga geest in u brengen en u zult tot leven komen. Ik zal pezen op u leggen, vlees op u doen komen, een huid over u heen trekken, en geest in u geven, zodat u tot leven komt. Dan zult u weten dat Ik de HEERE ben. Toen profeteerde ik zoals mij geboden was, en er ontstond een geluid zodra ik profeteerde, en zie, een gedruis! De beenderen kwamen bij elkaar, elk been bij het bijbehorende been. En ik zag, en zie, er kwamen pezen op, er kwam vlees op en Hij trok er een huid overheen, maar er was geen geest in hen. Hij zei tegen mij: Profeteer tegen de geest, profeteer, mensenkind! Zeg tegen de geest: Zo zegt de Heere HEERE: Geest, kom uit de vier windstreken en blaas in deze gedoden, zodat zij tot leven komen. Ik profeteerde zoals Hij mij geboden had. Toen kwam de geest in hen en zij kwamen tot leven. Zij gingen op hun voeten staan, een zeer, zeer groot leger. Toen zei Hij tegen mij: Mensenkind, deze beenderen zijn heel het huis van Israël. Zie, ze zeggen: Onze beenderen zijn verdord en onze hoop is vergaan, wij zijn afgesneden! Profeteer daarom, en zeg tegen hen: Zo zegt de Heere HEERE: Zie, Ik zal uw graven openen en Ik zal u uit uw graven doen oprijzen, Mijn volk, en Ik zal u brengen in het land van Israël. Dan zult u weten dat Ik de HEERE ben, als Ik uw graven open en als Ik u uit uw graven doe oprijzen, Mijn volk. Ik zal Mijn Geest in u geven, u zult tot leven komen en Ik zal u in uw land zetten. Dan zult u weten dat Ík, de HEERE, dit gesproken en gedaan heb, spreekt de HEERE.

Ezechiël 37:1-14