Al sinds vóór de Maidanrevolutie in Kiev eind 2013 leeft het Oekraïense nationalisme op. Gevoed en aangemoedigd door de Russisch-gezinde separatisten die in het oosten van het land een autonome regio hebben uitgeroepen en strijd leveren met het Oekraïense leger. Maar de uitingen van dit nationalisme roepen bij Joodse inwoners en omstanders angstige herinneringen op.

Bovenstaand filmpje stuurde Koen Carlier ons toe, het is een fakkelmars van de nationalistisch-Oekraïense beweging Svoboda. Zulke marsen worden vaker gehouden. Koen vertelde dat soms bij deze marsen behalve nationalistische leuzen ook ‘Dood aan de Joden’ wordt gescandeerd. De marsen hebben regelmatig een intimiderend, militaristisch karakter.

De nationalisten grijpen terug op wat in Oekraïne wordt gezien als heroïsch. Maar de nationale helden die weer letterlijk op een voetstuk worden geplaatst, straatnamen krijgen en anderszins worden aangehaald als lichtend voorbeeld, zijn vaak mensen met een twijfelachtige staat van dienst. Leiders van pogroms en Jodenmoordenaars.

In hoeverre het antisemitisme van de nationalisten momenteel een werkelijke bedreiging vormt voor Joden in Oekraïne, is moeilijk te zeggen. Maar de Oekraïense geschiedenis biedt weinig hoop dat waar met fakkels over straat wordt gemarcheerd en ‘dood aan de Joden’ wordt geroepen, er een vreedzaam leven voor de Joden in het verschiet ligt…