'Remember the past, live the present and trust the future.'

(Gedenk het verleden, leef het heden en vertrouw op de toekomst.)

Deze tekst hangt op één van de muren in het Beth Hatefutsoth museum in Tel Aviv. Het museum van de Joodse diaspora waar op een prachtige manier het verhaal wordt verteld van het Joodse volk.

Aan deze zin moest ik denken toen Teus den Otter, initiatiefnemer van de Stichting Antisemitisme Preventie (SAP) mij vertelde over hun nieuwste project. In Gouda introduceert SAP een educatieve wandeling door Joods Gouda. Teus: ‘De tocht voert langs een aantal adressen waar Stolpersteine (struikelstenen) zijn geplaatst, het Metaheerhuis (bedoeld voor het ritueel reinigen van een overledene) en de vroegere synagoge aan de Turfmarkt. Recent uitgegeven boeken over Joods Gouda vormen onze inspiratiebronnen.’

Gouda dient als voorbeeld, zo vertelde Teus me. Als dit project goed verloopt, zal het worden uitgespreid over meerdere steden in het land. De wandelingen zijn voor scholieren, studenten en andere belangstellenden.

Stolpersteine

Wat Stolpersteine zijn, weet wellicht niet iedereen, daarom een kleine uitleg. Ze worden sinds 1992 gemaakt door kunstenaar Gunter Demnig. Het zijn messing steentjes waarmee de slachtoffers van de Shoah worden herdacht. De Stolpersteine worden daarvoor in de stoep geplaatst voor de laatste (vrij gekozen) woning van de slachtoffers. Op elk steentje staat de naam van een slachtoffer. Daaronder het geboortejaar, plaats en datum van arrestatie alsook de plaats waar en datum waarop het slachtoffer werd vermoord of is overleden.

‘De steentjes zijn een herinnering, maar ook een waarschuwing: laat dit nooit meer gebeuren’, aldus Teus. ‘Tijdens de wandeling leren we jongeren, maar ook volwassenen hoe tijdens de Tweede Wereldoorlog Joodse stadgenoten van hun vrijheid en leven zijn beroofd. Het gaat over het verleden, maar vandaag is het nog steeds actueel. De nadruk ligt op het herdenken van de slachtoffers, het gedenken wat zij betekend hebben voor het stadsleven in Gouda en om samen te overdenken wat we kunnen doen om de wereld vrediger te maken.’

In Gouda werkt SAP samen met het stadsbestuur, scholen en andere organisaties, zoals stichting Gouds Metaheerhuis en het verzetsmuseum Libertum. ‘Het doel is om met elkaar te streven naar een hechtere samenleving en een veilige maatschappij. Ook hopen wij op een goede samenwerking met de kerken en moskeeën in Gouda, want alleen samen lukt het’, eindigt Teus.

Terwijl ik dit blog schrijf, gaat steeds door mijn hoofd… ook in Israël zouden we deze wandelingen moet maken. Leren met en over elkaar, de enige manier voor een betere toekomst.