Tijdlijn: wat gebeurde er?

Eind februari werd CvI benaderd door een journalist van dagblad Trouw. Hij wilde een artikel schrijven over de steun van CvI aan CFOIC (de organisatie die projecten in Judea en Samaria ondersteunt) en had contact proberen te zoeken met een aantal medewerkers. Uiteindelijk werd besloten dat de woordvoerder van CvI hem te woord zou staan. Dat gebeurde op 28 en 29 februari. De antwoorden van CvI aan de Trouw-journalist kunt u hier lezen:

28 februari antwoord CvI op vragen:

De projecten die we steunen zijn in dorpen in de Westbank in de C-gebieden, volgens de Oslo-afspraken onder civiel bestuur van Israël. De realiteit is dat de Oslo-akkoorden tot nog toe niet hebben geleid tot datgene waarvoor ze indertijd gesloten zijn. Tot spijt van Europa en ook van Nederland. Maar ondanks de vastgelopen vredesbesprekingen tussen Israël en de PA zijn de Oslo-Akkoorden ook nu rechtsgeldig.

Je vraag over kerken: We krijgen geen ruggensteun van kerken voor deze projecten, de giften zijn afkomstig van particulieren.

De steun voor CFOIC is niet opvallend gegroeid na 7 oktober. 130.000 euro per jaar ongeveer gaat naar CFOIC. Dat wordt besteed aan arme gezinnen en gemeenschapsprojecten zoals kinderspeelplaatsen. Daarbij hebben we dit jaar 25.000 euro extra bijgedragen. Dat geld is voor aanschaf van camera’s, beveiliging en shelters voor de dorpen, als bescherming tegen terroristische aanslagen. Helaas vinden deze aanslagen regelmatig plaats (al jarenlang). Er was veel bezorgdheid in deze dorpen dat hetzelfde zou gebeuren bij hen als op 7 oktober in Zuid-Israël.

Daarnaast belangrijk om te noemen dat we in 2023 bijvoorbeeld ook 85.000 euro hebben gedoneerd aan Palestijnse christenen in Bethlehem voor hulp aan arme gezinnen. En een veelvoud daarvan aan diverse projecten in Israël waar zowel Israëlische als Palestijnse kinderen worden geholpen, en die dus zo wezenlijk bijdragen aan vrede en verzoening.

Hopelijk kun je wat hiermee? Graag zou ik citaten als je deze gebruikt voor publicatie willen checken op onjuistheden, en ook als Christenen voor Israël in het artikel genoemd wordt. Bij een ingewikkeld topic als deze is context en uitleg nogal belangrijk.

29 februari antwoord CvI op aanvullende vragen van Trouw:

Als je doorleest op de website van CFOIC, dan zie je dat de “war campaign” gaat over aanschaf van beschermende middelen, zoals ik die ook eerder noemde. Geen wapens, dat doet CFOIC niet en dat doet CvI ook niet. De “teams” zijn burgers/vrijwilligers die verantwoordelijk zijn voor de veiligheid van hun dorpen. Mocht je in je artikel het verband gaan leggen met het “kolonistengeweld” waar zoveel over wordt geschreven, dan wil ik dat hierbij ver van ons werpen. Wij keuren elk geweld tegen onschuldige burgers af, en steunen dit dus nadrukkelijk op geen enkele wijze.

Vier artikelen in Trouw

Op 4 maart publiceerde Trouw het eerste artikel: “Kolonisten in Palestijns gebied krijgen hun helmen en drones van orthodox-christelijk Nederland”. Daags later, op 5 maart verscheen een column in Trouw met de titel “Is het Gods wil wat Israël doet? Dat idee richt grote schade aan”. Twee dagen later, op 7 maart, publiceert Trouw het artikel “Slaat de Israëlliefde bij christenzionisten door?”. En tot slot, een week later: op 16 maart verschijnt het hoofdredactioneel commentaar van Cees van der Laan “We zijn er niet alleen voor christelijke lezers”. In alle vier de artikelen staan onjuistheden en onvolledigheden, die CvI schade toebrengen.

Op 19 maart stuurde CvI daarom per e-mail een klacht aan de hoofdredactie van het dagblad Trouw. Hieronder leest u een puntsgewijze samenvatting van deze klacht.

Klacht CvI aan Trouw

Samenvatting klacht van Christenen voor Israël aan Dagblad Trouw

Wij zijn van mening dat deze artikelen op meerdere punten niet in overeenstemming zijn met de principes die zijn neergelegd in de code voor journalistiek van de Nederlandse Vereniging van Journalisten en de leidraad die wordt gehanteerd door de Raad voor de Journalistiek. Dat geldt voor ieder van de artikelen op zichzelf en voor het samenspel van de artikelen.

Artikel 1: Leveringen aan kolonisten in Palestijns gebied

Onjuiste berichtgeving en vertekend beeld
Ten eerste wordt door het gebruik van de meervoudsvorm ‘drones’ ten onrechte geïmpliceerd dat Christenen voor Israël (CvI) meerdere drones heeft bekostigd. Het gaat echter om een financiële gedeeltelijke bijdrage aan één enkele drone voor het Israëlische dorp Itamar, waar sinds 2002 vijf terroristische aanslagen hebben plaatsgevonden die aan 14 inwoners het leven hebben gekost. Het betreft een consumentendrone, die is uitgerust met een camera. Bij ‘drones’ zal de lezer al gauw denken aan de ‘drone strikes’ die door het Israëlische leger zijn uitgevoerd in Jenin in de zomer van 2023. De beeldvorming die daarmee wordt gecreëerd, namelijk dat CvI betrokken is bij het faciliteren van geweld, is onjuist en schadelijk.

Verder wordt de hulp die CvI biedt in het artikel vertekend neergezet. Zo wordt alleen gesproken over de steun die CvI via CFOIC geeft aan de Israëlische dorpen op de Westelijke Jordaanoever. Daarbij blijft onvermeld dat er ook € 85.000,-- is gedoneerd aan Palestijnse christenen op de Westelijke Jordaanoever en dat daarnaast vele andere projecten in Israël worden ondersteund, waaronder onder Palestijnse gezinnen. In totaal steunt CvI voor € 200.000,-- per jaar projecten onder de Palestijnse bevolking van Israël en op de Westelijke Jordaanoever.

Hoor en wederhoor
De auteur van dit artikel heeft voorafgaand aan de publicatie een aantal vragen voorgelegd aan CvI. Daar is door onze woordvoerder uitgebreid antwoord op gegeven. Vervolgens stelde Trouw aanvullende vragen, waar ook antwoord op is gegeven. Onze antwoorden zijn echter niet adequaat verwerkt in het artikel.

Gezien het beladen onderwerp telde het des te zwaarder dat onze reactie en de gegeven toelichting zorgvuldig werd verwerkt. Ook is niet ingegaan op ons verzoek om de gebruikte citaten te checken op onjuistheden. Het is voor onze organisatie schadelijk dat Trouw hierin niet zorgvuldig heeft gehandeld.

Artikel 2: de column van Stevo Akkerman

De columnist schrijft onder andere dit over de overtuigingen van Christenen voor Israël: "Het is deze overtuiging, dat God zelf achter alles zit wat Israël wil, die zoveel schade aanricht, ook in dat land zelf. […] Welk woord? Dit, uit het bijbelboek Numeri: ‘Gij zult al de bewoners van het land voor uw aangezicht verdrijven’."

Dit is een opiniestuk, waarbij geldt dat de journalist een grotere mate van vrijheid heeft dan in andere berichtgeving. Toch geldt ook voor een opiniestuk dat de journalist het belang dat met een publicatie is gediend moet afwegen tegen de belangen die door de publicatie worden geschaad. Dat is hier niet - of niet voldoende - gebeurd.

Behalve de kwalificatie van ‘theologische hocus pocus’ en de verwijzingen naar de duivel en een vloek, die onnodig kwetsend zijn, legt Akkerman nog explicieter dan in het eerste artikel het verband tussen kolonistengeweld en de beveiligingsgoederen waar CvI financieel aan heeft bijgedragen. Dit verzwaart het effect van het toch al vertekende, en feitelijk onjuiste beeld in het eerste artikel.

Artikel 3: reflectie theologisch elftal

In dit derde artikel reageren rabbijn Lody van de Kamp en theoloog Arnold Huijgen op de berichtgeving in artikel 1. Zij geven hun ongezouten mening over de activiteiten en de theologie van CvI.
Het staat de journalist niet vrij om ernstige beschuldigingen te publiceren zonder te verifiëren of deze voldoende feitelijke grondslag hebben. Dat is in dit artikel wel gebeurd.

Lody van de Kamp stelt ten onrechte dat CvI het conflict voedt door er een religieuze dimensie aan te geven. Hij merkt op “dat is levensgevaarlijk. Dan wordt het oorlog voeren met de Bijbel in je hand.” Vervolgens stelt hij dat CvI alleen de zionistische joden uitkiest om te steunen. Hierbij werpt hij de gedachte op dat CvI wellicht de grenzen van de huidige staat Israël willen oprekken tot ver in Libanon en voorbij Damascus. Hij haalt hierbij Bijbelteksten aan waar staat dat er een nieuwe tempel zal verrijzen op de plek waar nu de Al-Aqsamoskee staat. Hij besluit met de opmerking dat het een ramp zou zijn om dit allemaal serieus na te streven.

Dit zijn onterechte en ernstige beschuldigingen over de doelstellingen van CvI, die hun medewerkers en anderen die aan hen verbonden zijn in gevaar kunnen brengen. Niet alleen wordt CvI (dan wel hun activiteiten) beschreven als gevaarlijk en radicaal, ook wordt hen een extreme politieke agenda in de schoenen geschoven. De uitwisseling tussen Van de Kamp en Huijgen was gebaseerd op een onjuist beeld van de visie en de activiteiten van CvI en was uit balans. Dit is voor de organisatie schadelijk geweest en was bijzonder kwetsend voor de gelovigen die onze visie delen.

Samenspel van publicaties en reactie van Trouw-hoofdredacteur

Met deze drie publicaties in een week is een onjuist, vertekend en schadelijk beeld neergezet van de missie, de theologie en de activiteiten van CvI.

De reactie van hoofdredacteur Cees van der Laan van 16 maart jl. op klachten van lezers over deze artikelen, bevestigt dit beeld. Aan het slot van deze reactie stelt hij: “Religieuze claims op bepaalde gebieden kun je niet rechtvaardigen als ‘vervulling van Bijbelse profetieën’, zoals Lody van der Kamp terecht stelt. Vanuit onze (oorspronkelijke) principes is het bouwen van nederzettingen in bezet gebied in strijd met de internationale rechtsorde. Die reflectie wordt node gemist bij Christenen voor Israël”. Voor ons vormt deze reactie de bevestiging dat de artikelen niet zozeer zijn gepubliceerd om het nieuws te brengen, maar om de negatieve visie van de Trouw-redactie op de theologie en de activiteiten van CvI te verwoorden.

Hoofdredacteur Van der Laan doet er in zijn reactie zelfs nog een schepje bovenop: “Kolonisten vind je in alle soorten en maten op de bezette Westelijke Jordaanoever, maar de kolonisten om wie het hier gaat zijn zeer radicaal.” Hiermee wordt nogmaals en zonder onderbouwing gesuggereerd dat CvI juist gewelddadige kolonisten steunt.

Vervolgstappen

Op 28 maart reageerde Trouw per e-mail op de klacht van CvI. In verband met de correspondentie met de hoofdredactie van Trouw en mogelijke vervolgstappen van onze kant, vinden we het op dit moment beter om deze reactie nog niet te publiceren. De reactie van Trouw gaat in op slechts een deel van onze klacht. Wat in de beantwoording van Trouw buiten beschouwing wordt gelaten, is het samenspel van de vier artikelen, die in Trouw een onjuist en schadelijk beeld schetsen van Christenen voor Israël.

Daarom heeft CvI vandaag, op 5 april, een aanvullende toelichting gestuurd aan Trouw, n.a.v. onze klacht. Via onze website houden we u op de hoogte van de ontwikkelingen. Christenen voor Israël werd in Trouw doelbewust in een kwaad daglicht gesteld, en dat trekken we ons aan. Daar laten we het dus niet bij zitten.