Beschadigde betrekkingen

Die betrekkingen waren geruime tijd beschadigd, nadat de vorige Israëlische premier Netanyahu een aantal aanvaringen had met ex-president Barack Obama. Netanyahu en Obama verschilden ernstig van mening over de Palestijnse kwestie, over Irans nucleaire activiteiten en hun imperialistische gedrag. Later ontstond er een crisis tussen Netanyahu en Obama nadat de Israëlische premier zonder overleg met het Witte Huis een toespraak over Iran hield in het Amerikaanse Congres.

Voor Bennett was Iran dan ook het belangrijkste onderwerp van gesprek met de Amerikaanse president en niet de Palestijnse kwestie. In tegenstelling tot Netanyahu wil Bennett echter het beleid over Iran afstemmen met de democratische regering van Joe Biden. Ook zoekt hij samenwerking met de VS om te voorkomen dat er een nieuw nucleair akkoord komt tussen de VS en Iran.

Afghanistan

Biden werd in de dagen voorafgaand aan de ontmoeting met Bennett afgeleid door de rampzalige ontwikkelingen in Afghanistan. Daar zijn de Pakistaanse en Afghaanse filialen van ISIS een comeback aan het maken. Na de overwinning van de Taliban voerden deze filialen een reeks dodelijke zelfmoordaanslagen uit. De ontmoeting met Bennett werd daardoor een dag uitgesteld. Dat dwong de religieuze Israëlische premier om de Shabbat in de VS door te brengen.

De ontmoeting tussen Biden en Bennett vond uiteindelijk op vrijdagmorgen plaats en duurde bijna een uur.

Verklaringen na afloop van de ontmoeting

Uit de persconferentie die na de ontmoeting plaatsvond, bleek dat Biden en Bennett ook over de aanpak van de coronacrisis hadden gesproken. Daarnaast hadden ze het ook gehad over Amerikaanse financiële steun om het sterk geslonken aantal luchtafweerraketten van het Israëlische leger weer aan te vullen. Dat arsenaal was snel geslonken tijdens de laatste oorlog met Hamas in Gaza afgelopen mei.

Het blijft verder onduidelijk of de VS zelf het Iron Dome-systeem van Israël zullen kopen, zoals oorspronkelijk het plan was. De aanschaf van het Iron Dome-systeem stond klaarblijkelijk niet op de agenda van de topontmoeting. Toch was het onderwerp van gesprek tussen Bennett en lager geplaatste Amerikaanse regeringsfunctionarissen.

Biden waarschuwt Iran

Biden en Bennett spraken duidelijke taal over Iran. Er leken ogenschijnlijk geen belangrijke meningsverschillen te bestaan over de huidige en toekomstige aanpak van de Islamitische Republiek. De Amerikaanse president maakte onomwonden duidelijk dat “alle opties” op tafel blijven voor hem. Biden waarschuwde dat Iran er beter aan zou doen om terug te komen naar de onderhandelingstafel om over een herziene nucleaire overeenkomst te praten.

Deze opmerking van Biden leidde bijna onmiddellijk tot een scherpe en woedende veroordeling door Ali Khamenei, Irans leider. Khamenei herinnerde Biden aan het feit dat de Amerikanen uit de nucleaire deal stapten tijdens het bewind van president Trump. “De huidige regering van Amerika verschilt niet van de vorige, omdat wat het van Iran eist over de nucleaire kwestie slechts een verschil in woorden is. In feite is het hetzelfde wat Trump eiste”, schreef Khamenei op zijn officiële website. "De Amerikanen zouden zich moeten schamen over de nucleaire kwestie. Hoewel ze zich terugtrokken uit de nucleaire overeenkomst (JCPOA) praten ze nu op deze manier en stellen eisen alsof het Iran was die uit de deal stapte”, brieste de leider van Iran.

Bennetts plan

Bennett wijdde een belangrijk deel van zijn verklaring tijdens de persconferentie aan de kwestie Iran. Hij zei dat hij blij was dat Biden duidelijke taal sprak over zijn standpunt tegenover het nucleaire wapenprogramma van Iran. Bennet: “Het is duidelijk dat het belangrijkste onderwerp waar we het hier vandaag over hadden de race van Iran naar een nucleair wapen is. We hebben er in het privéverblijf over gesproken en ik was blij uw duidelijke woorden te horen dat Iran nooit een kernwapen zal kunnen verwerven. Ook was ik blij dat u benadrukte dat u de diplomatieke route zal proberen, maar dat er ook andere opties zijn die als dat niet lukt.”

Bennett maakte vervolgens in bedekte termen een opmerking over de overwinning van de Taliban in Afghanistan en zei: “Deze dagen illustreren hoe de wereld eruit zou zien als een radicaal islamitisch regime een kernwapen zou krijgen. Dat zou een nucleaire nachtmerrie zijn voor de hele wereld. Iran is 's werelds grootste exporteur van terreur, instabiliteit en mensenrechtenschendingen. En terwijl we hier nu zitten, laten de Iraniërs hun centrifuges in Natanz en Fordo op volle toeren draaien. We moeten het stoppen en daar waren we het er allebei over eens.”

Hij vervolgde: “Israël heeft daarom een alomvattende strategie met twee doelen ontwikkeld. Het eerste doel is om Irans regionale agressie te stoppen door zijn activiteiten in te tomen. Het tweede doel is om Iran permanent weg te houden van het vermogen om ooit te kunnen uitbreken tot een nucleair wapen. Zoals ik al zei, heeft Israël nooit gevraagd om Amerikaanse troepen te sturen om zichzelf te verdedigen. Dat is onze taak. We zullen onze beveiliging en verdediging nooit uitbesteden. Het is Israëls verantwoordelijkheid om het heft in eigen handen te nemen. Echter, we bedanken u wel voor de middelen en de steun die u ons hebt gegeven en ons nog steeds geeft.”

Doelen van de ontmoeting

Het was vanaf het eerste moment duidelijk dat de nieuwe Israëlische premier het bezoek aan de VS wilde gebruiken om de relaties met de democraten in Amerika sterk te verbeteren. Hij wilde een betere samenwerking met de Amerikaanse regering, zeker als het over Iran gaat.

Er was echter nog iets anders dat Bennett nodig had. Dat was openlijke steun van de Amerikaanse regering voor zijn kabinet. De Israëlische premier komt van een fractie die maar zes leden in de Knesset heeft. Volgens peilingen is zijn achterban niet gegroeid sinds hij premier is geworden. Integendeel, de Likoed partij van ex-premier Netanyahu staat weer op winst in de peilingen. Een grote meerderheid van de Israëlische kiezers geeft nog altijd de voorkeur aan Netanyahu als de leider van Israël.

De meningen zijn verdeeld over het functioneren van Bennett. Zijn eerste test was het bestrijden van de vierde golf van het coronavirus die Israël momenteel teistert. Het succes van Bennetts premierschap hangt echter meer af van wat hij feitelijk zal gaan doen aan de dreigingen van Iran en haar partners in Gaza en Libanon.

Tot nu toe heeft de relatief jonge Israëlische premier het publiek niet weten te overtuigen dat hij de beste kandidaat voor de zware taak van premier van Israël was en is.