Sluiten

Zoeken.

Artikelen

Activiteiten

Kennisbank

Podcasts

Projecten

Publicaties

Videos

Overig

Premier Bennett verandert Israëls binnen- en buitenlandse politiek

6 juli 2021

Naftali Bennet premier Israël (1)

De nieuwe Israëlische premier Naftali Bennet tijdens een vergadering van de Knesset op 5 juli. Foto: Olivier Fitoussi/Flash90

Het is nu bijna een maand geleden sinds Israëls nieuwe premier Naftali Bennett aantrad. Nu al zijn er belangrijke wijzingen in het regeringsbeleid waarneembaar. Deze veranderingen zijn zichtbaar in zowel het binnenlandse als het buitenlandse beleid.

Bennett begon aan zijn zware taak zonder een uitgebreide briefing van de afgetreden premier Netanyahu. De langst zittende ex-premier sprak slechts 20 minuten met Bennett voordat deze het roer in Israël overnam. Dit weerhield Bennett, een voormalige hightech entrepreneur, er niet van om direct een reeks maatregelen te nemen die lieten zien dat hij zich goed had voorbereid op zijn ingewikkelde taak.

Tijdens de eerste Kabinetsvergadering vroeg hij zijn ministers om meningsverschillen over allerlei politieke zaken intern op te lossen en vooral niet in het openbaar luidruchtig onvrede te uiten over het beleid van de regering. Bennett deed dit om een einde te maken aan de polarisatie die de laatste jaren het werk van de Israëlische regering en het parlement, de Knesset, had verlamd.

Bennett brak ook met Netanyahu’s gewoonte om allerlei belangrijke beslissingen alleen te nemen en liet zien dat hij weet te delegeren.

Wijziging strategie tegen Hamas

Eén van de uitdagingen die op Bennett wachtte, was de situatie in het zuiden van Israël na de elfdaagse oorlog met Hamas en Palestijnse Islamitische Jihad (PIJ) van eind mei. Bennett maakte deze week een einde aan de maandelijkse geldtransporten naar Gaza. Deze dollars werden in koffers naar Gaza gebracht en een groot deel kwam in handen van de militaire afdeling van Hamas. De premier heeft nu de Verenigde Naties ingeschakeld om het geld dat door derde landen word gedoneerd te verdelen onder de burgerbevolking in Gaza.

Bennett brak met Netanyahu’s gewoonte om allerlei belangrijke beslissingen alleen te nemen en liet zien dat hij weet te delegeren.

Ook veranderde Bennett de wijze waarop Israël regeerde op de zogenaamde ballonnenterreur vanuit Gaza. Nu bombardeert de Israëlische luchtmacht iedere keer dat er branden ontstaan, ten gevolge van de ballonnen met explosieve- en brandbare materialen.

De maatregel had eerst het gewenste effect; Hamas staakte de ballonnenterreur voor vier dagen. Maar de laatste week ontstonden er echter opnieuw branden door de ballonnen. Israël bombardeerde daarop opnieuw Hamas-doelen in Gaza en stopte met de geleidelijke opening van de grensovergangen met Gaza.

Buitenlandse politiek

Op het gebied van de buitenlandse politiek besloot Bennett samen met Yair Lapid, waarnemend premier en Minister van Buitenlandse Zaken, om een andere weg in te slaan. Dit wordt duidelijk in de onderhandelingen over herinvoering van het nucleaire akkoord met Iran. Waar Netanyahu weigerde te praten met de Amerikaanse regering over de terugkeer naar de zogenaamde JCPOA, het nucleaire akkoord, besloot Bennett om Israëlische experts naar Washington te sturen. Ook belsoten Bennett en Lapid om een rechtstreekse dialoog aan te gaan met de Amerikaanse regering over de JCPOA en andere veiligheidszaken.

Het gevolg is dat er nu een werkbare basis is ontstaan met de nieuwe Democratische regering in de VS. Biden heeft Bennett inmiddels uitgenodigd voor een officieel bezoek aan Amerika. Tegelijkertijd voert Lapid regelmatig gesprekken over Israëls veiligheidssituatie met de Antony Blinken, de Amerikaanse Minister van Buitenlandse Zaken.

Toenadering tot Jordanië en Egypte

Bennett heeft ook toenadering gezocht tot Egypte en Jordanië, twee landen die een vredesovereenkomst hebben met Israël. Die vrede kon gerust ‘koud’ worden genoemd. Premier Bennett sprak eind juni voor het eerst met de Egyptische president El-Sisi en de twee leiders spraken af om elkaar binnenkort in Cairo te ontmoeten. Dit gebeurde nadat Bennett El-Sisi prees voor zijn rol in de regionale pogingen om Israël salonfähig te maken onder de gematigde Arabische landen. Hij prees hem ook voor de bemiddeling die eind mei een staakt-het-vuren te weeg bracht met Hamas en PIJ. Hiermee liet Bennett zien dat hij het belang van de ‘eer’ in de Arabische wereld begrijpt.

Premier Bennett sprak eind juni voor het eerst met de Egyptische president El-Sisi en de twee leiders spraken af om elkaar binnenkort in Cairo te ontmoeten.

Ten opzichte van Jordanië zocht Bennett toenadering tot Koning Abdullah II door hulp te bieden bij een uitermate groot probleem in het Hasjemitische Koninkrijk. De Israëlische premier besloot om Jordanië een half miljard kubieke meter water te leveren om het nijpende tekort aan water in het woestijnachtige land te verzachten.

De betrekkingen met Jordanië verslechterden de laatste jaren door een reeks incidenten tussen Israël en de Jordaanse regering. Deze incidenten leidden tot diplomatieke rellen en in het koninkrijk klonk de oproep om de banden met Israël te verbreken. Een dergelijke stap zou de veiligheidssituatie van Israël aanzienlijk hebben gecompliceerd, omdat de grens met Jordanië de langste is en daarom moeilijk te verdedigen.

Voortzetting campagne tegen Iran

Onder het bewind van Bennett is er ook sprake van een voortzetting van de militaire campagne tegen de aanwezigheid van Iran in Syrië en de sabotage van Irans nucleaire programma. De Mossad was eind juni naar verluidt betrokken bij een aanval met een onbemand vliegtuig op een nucleaire installatie in de stad Karaj. De faciliteit produceerde de nieuwe generatie uraniumverrijking centrifuges van Iran en liep zware schade op ten gevolge van de aanval.

Bennett had bij zijn aantreden als Israëls nieuwe premier gezegd dat Israël geen deel uitmaakt van de JCPOA. Ook zei hij dat Israël totale vrijheid van handelen zou behouden ten opzichte van het nucleaire programma van Iran.

Doneren
Abonneren
Agenda