De besprekingen in Wenen vinden plaats zonder de aanwezigheid van de Verenigde Staten, dat zogezegd stand-by is voor het geval dat Iran toch een concessie doet en wil praten over verlenging of zelfs verbetering van de JCPOA. Joint Comprehensive Plan of Action was de officiële naam voor de nucleaire overeenkomst tussen Iran en zes wereldmachten. Deze overeenkomst werd in 2015 gesloten, maar nooit ondertekend door de partijen.

De Verenigde Staten verlieten de JCPOA in 2018. Dit gebeurde nadat toenmalig president Trump tot de conclusie was gekomen dat Iran bedrog had gepleegd en zich niet aan de overeenkomst had gehouden. Trump kwam tot deze conclusie nadat hij en zijn team het geheime nucleaire archief van Iran hadden ingezien. Dit archief werd door de Mossad, de Israëlische buitenlandse geheime dienst, uit een magazijn in een buitenwijk van Teheran gestolen.

Lage verwachtingen

De verwachtingen over de hernieuwde onderhandelingen met Iran zijn echter zeer laag. Ten eerste wil Iran slechts spreken over opheffing van de door Trump heringevoerde sancties tegen de Islamitische Republiek en niet over herziening of verlenging van de JCPOA.

Iran heeft sinds de VS de overeenkomst opzegden continu het oorspronkelijke akkoord geschonden en is nu bijvoorbeeld in het bezit van 25 kg tot 60 procent verrijkt uranium. Voor het maken van een atoombom is uranium verrijkt tot 90 procent nodig. Echter, de tijd die Iran nodig heeft om het tot 60 procent verrijkt uranium verder op te werken tot 90 procent is minder dan zes weken. Daarna zal het volgens experts minder dan twee jaar duren voordat Iran een kernkop heeft die het op een langeafstandsraket kan monteren.

Ten tweede is er nu een ander regime in Teheran dat wordt geleid door de extremistische president Ibrahim Raisi. De nieuwe president van Iran is eigenlijk tegen de onderhandelingen over een gewijzigd nucleair akkoord en wil ook geen onderhandelingen met de Verenigde Staten. Dat laatste is ook de positie van de opperste leider Ayatollah Ali Khamenei die in het verleden hevige kritiek uitte op de nu afgetreden president Hassan Rouhani en zijn ‘zachte’’ houding tegenover het Westen. De nieuwe regering van Iran bestaat verder uitsluitend uit ex-leden van de Islamitische Revolutionaire Garde, waar de weerstand tegen ieder akkoord over het nucleaire programma van Iran het grootst is.

Een derde factor die de verwachtingen over de hernieuwde besprekingen met Iran temperen is de positie van Rusland en China. Beide grootmachten hebben weinig interesse getoond in de hernieuwde besprekingen met Iran en leven op gespannen voet met de Verenigde Staten. China is, ondanks de sancties, Irans belangrijkste olie-importeur gebleven en Rusland voert een tweesporig beleid ten opzichte van Iran. Aan de ene kant wil president Putin geen Iran met nucleaire wapens, maar aan de andere kant was Rusland verantwoordelijk voor de bouw van sommige nucleaire installaties in Iran. Rusland levert verder ook wapens aan Iran en het zelfde geldt voor China.

Israël vaart eigen koers

Israël heeft al laten weten dat het zich niet gebonden zal voelen aan een herziene of geheel nieuwe nucleaire overeenkomst met Iran. Israël behoudt zich het recht voor om, indien nodig, zelfstandig in actie te komen tegen de nucleaire installaties van de Islamitische Republiek.

Inlichtingen-experts in Israël zijn verdeeld over de capaciteiten van het Israëlische leger om aanvallen uit te voeren op de nucleaire installaties van Iran. Ex-Mossad directeur Yossi Cohen staat echter aan de kant van degenen die zeggen dat Israël wel degelijk in staat is om een einde te maken aan het nucleaire programma van Iran. Cohen was verantwoordelijk voor het dossier Iran tot aan zijn aftreden in juli dit jaar en leidde de Mossad operatie in het magazijn in Teheran eind januari 2018.

Het Israëlische kabinet besloot onlangs om een extra budget van ruim 1,4 miljard euro ter beschikking te stellen aan het leger om zich voor te bereiden op een militaire actie tegen Iran.

De Israëlische marine hield verder recentelijk een gezamenlijke oefening met de marines van de VS, Bahrein en de Verenigde Arabische Emiraten in de Rode Zee. Dit terwijl gevechtsvliegtuigen van Israël, Egypte, Saoedi-Arabië en Bahrein Amerikaanse lange afstand bommenwerpers begeleidden in het luchtruim boven Jordanië, Saoedi-Arabië, en de Golfstaten.

Dit alles laat zien dat er sinds de ondertekening van de zogenaamde Abraham Akkoorden ook militaire samenwerking is ontstaan tussen Israël en sommige Arabische landen, waaronder nu ook Marokko. Het land tekende vorige week een defensiepact met de Israëlische minister van defensie Benny Gantz. Deze samenwerking is vooral gericht op Iran dat gezien wordt als de gezamenlijke vijand.

Iran niet geïmponeerd

Iran maakt ondertussen de indruk dat het zich niet geïntimideerd voelt. Het regime liet bij monde van Mohammad Eslami, het nieuwe hoofd van Irans Atoom Energie Organisatie (IAEO), weten dat Israël eerst eens “in de spiegel moest kijken om zijn capaciteiten te beoordelen voordat het bedreigingen uit aan het adres van Iran”.

Ali Shamkhani, de secretaris van Irans Nationale Veiligheidsraad, ging nog een stap verder. Hij sprak over “de verschrikkelijke gevolgen” van een eventuele Israëlische aanval op Iran. “In plaats van het reserveren van een budget van 1.4 miljard euro bestemd voor gruweldaden tegen Iran, zou het zionistische regime triljoenen euro’s moeten reserveren voor het repareren van de schade die veroorzaakt zal worden door Irans verschrikkelijke antwoord”, zei Shamkhani tijdens een interview met de staatstelevisie van Iran.

Ontmaskerd

Iran blijft ondertussen bij hoog en laag beweren dat zijn nucleaire programma slechts voor vreedzame doeleinden is. Die bewering werd afgelopen weekend definitief ontmaskerd als een regelrechte leugen en wel door het voormalige hoofd van de IAEO, Fereydoun Abbasi-Davani. Hij vertelde IRNA TV dat Mohsen Fakhrizadeh, de grondlegger van het nucleaire programma van Iran, had gewerkt aan een nucleair wapen.

De ex-IAEO chef beweerde dat Fakhrizadeh had gehandeld tegen een “fatwa” die het produceren van atoomwapens verbood. Deze fatwa die door Khamenei zou zijn afgegeven bestond in werkelijkheid slechts uit een verklaring waarin de ‘fatwa’ werd aangekondigd. Khamenei gaf echter zelf de order aan de IAEO om te werken aan een nucleair wapen en gaf nooit een ‘fatwa’ uit die de productie van nucleaire wapens verbood.

Fakhrizadeh was ook belast met de oprichting en bewapening van de vele milities die deel uitmaken van de door Iran geleide coalitie van terreurbewegingen, zei Abbasi-Davani. De top nucleaire wetenschapper van Iran werd vorig jaar naar verluidt door de Mossad geliquideerd.

In 2014 vergeleek The New York TimesFakhrizadeh met Robert Oppenheimer die de eerste Amerikaanse atoombom ontwikkelde. Die bewering werd in 2015 uiteindelijk onderschreven door het Internationaal Atoom Energie Agentschap (IAEA) in Wenen.

In een rapport getiteld “finale evaluatie” schreef het IAEA dat “Fakhrizadeh de nucleaire activiteiten ter ondersteuning van een mogelijke militaire dimensie van Iran’s atoomprogramma overzag”. De IAEA klaagt ondertussen opnieuw over het gebrek aan medewerking door Iran en zegt dat het blind vaart op essentiële onderdelen van het nucleaire programma van Iran, zoals de centrifugefabriek in Karaj.