Laster, roddel en verdraaiing zijn geen onschuldige woorden, maar levensgevaarlijke daden. Ze kunnen reputaties vernietigen, levens ondermijnen en vaak is de schade onherstelbaar, zelfs als later blijkt dat de aantijging vals was. Daarom verbindt de Thora het kwaadspreken direct aan levensbedreiging: wie de naam van een ander doodt met zijn tong, tast diens bestaan aan.

In ons digitale tijdperk is dit gebod actueler dan ooit. Sociale media en nieuwsvoorzieningen verspreiden berichten razendsnel. Een onware beschuldiging kan in minuten wereldwijd viraal gaan en een ander blijvend brandmerken. Juist daarom is liefde voor de waarheid en zorgvuldigheid in communicatie een hoeksteen van een rechtvaardige samenleving.

'Journalisten' in Gaza

Onbetrouwbare bronnen

In vrijwel alle westerse media circuleert het verhaal dat in Gaza sinds het begin van de oorlog meer dan tweehonderd journalisten omgekomen zijn, vaak met de (impliciete) beschuldiging dat Israël hen doelbewust vermoordde. Maar onderzoek wijst uit dat deze cijfers uit uiterst dubieuze bronnen komen en feitelijk grotendeels propaganda zijn.

De lijst waarop dit cijfer gebaseerd is, wordt samengesteld door Hamas en Al Jazeera, een Qatarese zender met een lange staat van anti-Israëlische en vaak antisemitische berichtgeving. Deze organisaties zijn direct belanghebbend in de propagandaoorlog en dus geen betrouwbare bron voor objectieve cijfers. Toch nemen westerse media deze gegevens vrijwel kritiekloos over.

Onderzoek naar de "gedode journalisten"

De Britse onderzoeksjournalist David Collier onderzocht de volledige lijst van meer dan tweehonderd “gedode journalisten”. Hij bestudeerde sociale media, websites en officiële documenten, en schreef per naam uitgebreide onderbouwingen. Zijn bevindingen waren vernietigend voor het dominante narratief:

• Ongeveer de helft van de doden werkte voor terreurorganisaties als Hamas of Palestijnse Islamitische Jihad.
• Ongeveer een kwart had helemaal geen journalistieke achtergrond.
• Slechts een kwart was daadwerkelijk journalist, maar vaak niet actief bezig met verslaggeving op het moment van overlijden.

Het idee dat Israël systematisch journalisten uitschakelt, verdampt daarmee volledig. De meeste gedode journalisten waren strijders en doelwitten vanwege hun directe betrokkenheid bij de oorlog, niet vanwege hun rol als verslaggever.

Voorbeelden illustreren de misleiding. Abdallah Aljamal, op de lijst als journalist, hield in werkelijkheid drie Israëlische gijzelaars gevangen in zijn huis. Toch werd hij wereldwijd gepresenteerd als onschuldig verslaggever.

Anas al-Sharif werd internationaal opgevoerd als een stem van het Gazaanse volk. Maar gedocumenteerde feiten tonen dat hij al sinds 2013 commandant was van een Hamas-raketeenheid, gewond raakte tijdens een Hamas-oefening, openlijk poseerde met Hamas-leider Yahya Sinwar en herhaaldelijk aanslagen op Israëlische burgers verheerlijkte. Hamas-leiders bezochten hem thuis. Toch brachten westerse media slechts de kop: “Journalist gedood door Israël”.

Het falen van onze media

Het echte probleem ligt bij de houding van westerse journalistiek. De NOS publiceerde dat Israël journalisten “neerzet als Hamas-strijders zonder bewijs”, terwijl overvloedige documentatie openbaar beschikbaar was. De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) nam het klakkeloos op tegen Israël zonder spoor van zelfkritiek. Publicist Geerten Waling noemde dit terecht een “journalistieke doodzonde” en zegde zijn lidmaatschap op.

Nog absurder was De Correspondent, die beweerde dat er in Gaza méér journalisten zouden zijn omgekomen dan in alle oorlogen wereldwijd bij elkaar. Een bewering die bij historische kennis onhoudbaar is: oorlogen in Irak, Syrië, Afghanistan, Vietnam of de Tweede Wereldoorlog kenden vele tientallen of honderden gesneuvelde verslaggevers. Pas na kritiek volgde een halfslachtige rectificatie, maar de publieke indruk was al gevormd.

Wat zich hier afspeelt, is een perverse logica. Alles wat Hamas of Al Jazeera zegt, wordt als uitgangspunt genomen. Israël moet zich steeds opnieuw verdedigen, bewijzen aanleveren, en wordt bij voorbaat gewantrouwd. Ondertussen hoeven de beschuldigende partijen zelf geen enkel bewijs te tonen.

Maar wie een beschuldiging uit — zeker een zo ernstig als het vermoorden van journalisten — draagt de bewijslast. Het is niet de taak van de beschuldigde zich eindeloos te verantwoorden tegen ongefundeerde aantijgingen. Toch is precies dit de rol die Israël telkens opgedrongen krijgt, met desastreuze gevolgen voor het publieke beeld.

Propaganda vermomd als journalistiek

Dat Hamas en Al Jazeera manipuleren, is voorspelbaar: dat is hun propagandataak. Het echte schandaal is dat westerse media deze propaganda klakkeloos doorgeven, zonder verificatie, zonder nuance, zonder zelfkritiek. Zo vergiftigen zij de publieke opinie en zetten Israël structureel in de beklaagdenbank.

In plaats van hun roeping te volgen — waarheidsvinding en evenwichtige berichtgeving — verlagen ze zich tot doorgeefluik van leugens. Daarmee wordt journalistiek propaganda in vermomming.

Het verhaal van de tweehonderd gedode journalisten in Gaza is exemplarisch voor de crisis van hedendaagse media. Het illustreert hoe feiten genegeerd en verdraaid worden, hoe selectieve verontwaardiging regeert, en hoe laster via journalistieke kanalen de wereld in geholpen wordt.

De Thora waarschuwt ons al millennia: laster is levensgevaarlijk. Het ‘doden’ van de naam van een mens kan diens leven vernietigen. Vandaag zien we dit principe bevestigd in de mediahysterie rond Gaza.

Journalistiek die feiten negeert en propaganda verspreidt, is geen journalistiek maar propaganda vermomd met een perskaart.