We hebben toen ook in zeven nieuwe plaatsen voor de eerste keer voedselpakketten uitgedeeld. Wat een vreugde was dat. “Jullie zijn je beloften nagekomen” was hier en daar te horen. Het kost inderdaad wat tijd om alles te plannen, maar als we iets beloven, komen we het ook meestal na. We hadden dit zo gepland en afgesproken op verzoek van kleine en grotere Joodse gemeenschappen en daar hebben we mooie, dankbare reacties en foto’s van gekregen.

Maar ook met de nieuwe verzoeken werd ons nadien heel diplomatiek gevraagd: “Was dit eenmalig, of komen jullie nog een keer deze winter?” En dat zijn we inderdaad van plan de komende tijd. De voedselpakketten, met 10 kilo aan etenswaren, vormen een lichtpuntje in deze donkere tijden voor de Joodse ouderen en Holocaustoverlevenden. We zijn nu druk bezig met de planning van waar we de komende maanden (onze winteractie duurt tot eind april) voedselpakketten willen brengen. We willen zeker ook teruggaan naar deze zeven nieuwe plaatsen, alsook naar de andere plaatsen waar we al jaren regelmatig komen!

Soms krijgen we wel eens reacties waarin mensen vragen of deze voedselpakketten wel echt nodig zijn. Dat is een terechte vraag, uiteraard. Maar na de ervaring van een bemoedigingsreis wordt die vraag niet meer gesteld. Het gaat niet alleen om de lichamelijke behoefte van mensen in de vorm van goed eten, maar ook om het feit dat we mensen mogen bemoedigen en troosten door bij ze langs te komen met een pakket. En dat is in Oekraïne zó nodig!

Op maandag 27 januari was het de Internationale Holocaustherdenkingsdag. Dit jaar precies 75 jaar na de bevrijding van Auschwitz. Er waren tal van internationale herdenkingen in onder meer Yad Vashem in Jeruzalem en bij het voormalig vernietigingskamp zelf in Auschwitz, waar tal van hoogwaardigheidsbekleders uit de hele wereld bij aanwezig waren. ‘Opdat men niet vergete’.

Wij zijn die dag in vier kleine groepjes – en speciaal daarvoor hadden we ook nieuwe mensen gevraagd om mee te gaan – persoonlijke bezoeken gebracht aan Holocaustoverlevenden. Ik ging op stap met Bijbelleraar Andrei die nog maar weinig wist van wat wij hier allemaal doen. Hij had nog nooit eerder een Holocaustoverlevende bezocht.

Vol ongeloof hoorde hij het ene na het andere verhaal van Joodse ouderen, die destijds nog kleine kinderen waren, over de ontberingen, honger, koude, vernederingen en slagen, en hoe ze dit alles hebben overleefd, maar ook vaak hebben gezien hoe hun familie meestal hun moeder of oma en opa’s de hel niet hebben overleefd.

Op bezoek bij Holocaustoverlevenden met Andrei.

Onbevattelijk was het verhaal hoe in het plaatsje Nemirov de nazi’s eerst de moeders en ouderen dwongen toe te zien hoe hun baby’s, kinderen en kleinkinderen levend werden begraven (1.100 baby’s en kinderen in totaal!). Zelf werden zij een dag later vermoord door de kogel en gedumpt als afval in massagraven. De herinnering blijft, maar voor velen is het moeilijk om erover te praten. De trauma’s en wat er in de overlevenden omgaat, kun je je niet voorstellen.

Ook tijdens het communistisch bewind tot 1991, toen het ijzeren gordijn viel, kon je maar beter niet vertellen wat je als klein kind was overkomen en hoe je de ‘hel’ had overleefd. Onze bezoekjes waren bemoedigend en troostend en iedereen kreeg een klein cadeautje met een groepsfoto van onze medewerkers met de tekst erbij dat we op deze dag mee willen herinneren en troost willen bieden aan deze kostbare mensen.

Toch hebben ook de meeste overlevenden een goed geheugen, want bijna overal kwam ook een voorzichtige opmerking: “We hebben eind december een voedselpakket gekregen, maar wanneer komen jullie terug?”.

Gelukkig is het voor Oekraïense begrippen een zachte winter. Af en toe valt er sneeuw en het is hier niet kouder dan -12ºC geweest – te warm voor de tijd van het jaar. Daardoor verloopt alles wel veel vlotter dan andere jaren, toen we regelmatig met sneeuwhinder te maken kregen!

Bij het uitdelen van de voedselpakketten zeggen we altijd: deze voedselpakketten zijn gepakt met zorg en gegeven uit liefde voor jullie! Daar worden de mensen hier stil van als ze dit horen…