Sluiten

Zoeken.

De nieuwe Israëlische regering: een bron voor nieuwe politieke problemen?

17 juni 2021

Nieuwe Israëlische regering

De nieuwe regering van Israël. Linksonder: premier Bennett, midden: president Rivlin, rechts: Yair Lapid, Minister van Buitenlandse Zaken. Foto: Yonatan Sindel/Flash90

Israël heeft een nieuwe regering, zonder de Likoed partij van de nu afgetreden premier Benjamin Netanyahu. Het zogenaamde ‘Veranderingsblok’, de naam van de nieuwe regering, bestaat echter uit de meest uiteenlopende politieke partijen die vaak tegenovergestelde ideologieën hebben.

Grote ideologische verschillen

Yamina, bijvoorbeeld, de partij van de nieuwe premier Naftali Bennett, houdt er evenals de partij Tikvah Chadasha, rechtse ideeën op na terwijl Meretz aangeduid kan worden als extreem-links. De coalitie bestaat verder uit Yes Atid, de partij van kabinetsformateur Yair Lapid. De partij is de grootste in de coalitie met 17 zetels en is centrumlinks.

Meretz trad samen met de sterk uitgedunde Arbeiderspartij ook toe tot de regering van Lapid. Bennett heeft echter een radicaal andere ideologie dan Yamina en sommige andere leden van de nieuwe coalitie.

Yisrael Beiteinu, de partij van Avigdor Lieberman, is een rechtse seculiere partij en maakt ook deel uit van de regering. Lieberman wilde onder geen beding meer deel uitmaken van een rechtse regering die onder leiding zou staan van Netanyahu. Blijkbaar had hij geen probleem met de deelname van Meretz en de Islamistische Arabische partij Ra’am van Mansour Abbas. Het is nu voor het eerst dat een dergelijke Arabische partij deel uitmaakt van de Israёlische regering.

Een Islamistische partij in Israëls regering

Lapid had Ra’am nodig om aan de nipte meerderheid van 61 zetels te komen die nodig was om een levensvatbare regering te vormen. Leider Abbas maakte echter direct na het aantreden van de nieuwe regering duidelijk waar zijn loyaliteit ligt ten opzichte van de staat Israël. In een toespraak die hij voornamelijk in het Arabisch hield, zei Abbas dat Ra’am nu zou werken om landen die waren afgepakt van zijn volk weer terug te geven. Hij noemde het een nationale daad van de hoogste orde.

Lapid had Ra’am nodig om aan de nipte meerderheid van 61 zetels te komen die nodig was om een levensvatbare regering te vormen.

Tikvah Chadashah (Nieuwe Hoop), de nieuw gevormde partij van ex-Likoedlid Gideon Saar, is ook rechts en haar ideologie komt overeen met die van Likoed. Dan is er Kachol Lavan (Blauw en Wit) van ex IDF-stafchef Benny Gantz. De partij werd opgericht om Netanyahu uit het zadel te wippen. Gantz houdt er ideeën op na die men centrumrechts zou kunnen noemen maar staat op sommige terreinen weer links van het midden.

Hoe Bennett premier werd

Bennett is nu dus Israëls nieuwe premier. Hij kreeg die baan ondanks het feit dat zijn partij Yamina maar zeven zetels won bij de laatste verkiezingen en daarmee één van de kleinste partijen in de Knesset is.

Hoe kon dit gebeuren?

Lapid kon geen meerderheidsregering vormen zonder Yamina. Aanvankelijk leek het erop dat hij ook zijn opdracht als formateur terug moest geven aan de nu demissionaire president Reuven Rivlin. Bennett had tijdens de Vierde Gaza Oorlog bekendgemaakt dat zijn partij geen deel kon uitmaken van het zogenaamde ‘Veranderingsblok’, de naam van de nieuwe regering. Na de oorlog in mei veranderde Bennett echter van gedachte en begon besprekingen met Lapid over de deelname van Yamina in de nieuwe regering. Zijn voornaamste voorwaarde voor die deelname was dat hij in een rotatieregeling met Lapid premier van Israël zou worden.

Bennett werd premier ondanks dat Yamina één van de kleinste partijen in de Knesset is.

Lapid had geen andere keus dan deze voorwaarde te accepteren anders had hij zijn formateur opdracht terug moeten geven en zouden er opnieuw verkiezingen komen in Israël. Dat betekent dat Israël nu één van de jongste premiers ooit heeft (49) en de eerste die religieus is. Bennett behoort tot de nationaal-religieuze stroming in het Jodendom en draagt een keppeltje.

Bennett zal de eerste twee jaar van het vierjarige regeringstermijn de taak van premier vervullen en zal dan van positie wisselen met Lapid, die Minister van Buitenlandse Zaken is.

Zal het standhouden?

Een meerderheid van de Israëli’s denkt dat de regering van Bennett en Lapid hooguit een jaar zal blijven bestaan. Dit vanwege de grote ideologische verschillen tussen de rechtse, Arabische en linkse partijen in de coalitie.

Meretz, bijvoorbeeld, is tegen de Israëlische aanwezigheid in Judea en Samaria en komt op voor de belangen van homo’s en lesbische Israëli’s. Dat laatste staat haaks op het gedachtegoed van Ra’am. Waar het om de Israëlische aanwezigheid in Judea en Samaria gaat, is er een conflict met alle andere partijen (uitgezonderd Ra’am).

Ra’am is geaffilieerd met de Moslim Broederschap en Hamas en zal naar verwachting uit de coalitie stappen op het moment dat Israël hard optreedt tegen de terreurbeweging in Gaza.

Een meerderheid van de Israëli’s denkt dat de regering van Bennett en Lapid hooguit een jaar zal blijven bestaan.

Dat moment zou deze week al kunnen komen, omdat Hamas heeft gedreigd de oorlog tegen Israël te hervatten als de eerder geplande jaarlijkse mars rond de Oude Stad van Jeruzalem doorgaat. Deze manifestatie wordt nu deze week gehouden en zal doorgaan nadat de benodigde vergunningen waren afgegeven.

Of de nieuwe regering lang zal kunnen blijven bestaan is vooral afhankelijk van de wil om een einde te maken aan de polarisatie die voor een uiterst gevaarlijk klimaat in Israël heeft gezorgd. Die polarisatie leidde vooral het laatste jaar tot fysiek geweld. Niet alleen bij de etnische botsingen tussen Israëlische Arabieren en Joden de laatste twee maanden, maar ook tijdens de coronacrisis. Er vonden toen heftige botsingen plaats rondom het beleid van Netanyahu.

De nu demissionaire premier leidde Israël onafgebroken voor twaalf jaar en droeg bij aan die polarisatie. Aan de andere kant heeft hij een ongekende staat van dienst waar het gaat om Israëls economie en op het gebied van de buitenlandse politiek om maar een paar dingen te noemen.

Doneren
Abonneren
Agenda